Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
ordea, ez da proposatzen ahoz egiteko ariketarik; salbuespena ozenki egiteko irakurketa bat
da (Ibaizabal, 1998:66).
Bestalde, taldekako eta bakarkako lanak uztartu egiten dira, eta lehenengo mailako
liburuan asko eta askotarikoak dira binaka edo taldean egiteko proposatzen diren ariketak:
binaka jarrita testu batzuk konparatu (id. 44), egindako iruzkinak gelan komentatu (id. 67),
alboko ikaskidearekin saiatu eskeman agertzen den testu mota bakoitzeko adibideak
aurkitzen (id. 89); testu bat irakurri eta alboko ikaskidearekin batera saiatu galdera batzuei
erantzuten (id. 119), e.a. Bigarren mailako liburua ez da hain berritzailea, eta taldeka
egiteko ariketa bakarra proposatzen da: taldeka Axularren Gero lortu, euskara batura pasatu
eta ozenki irakurri (Ibaizabal, 1998:66).
Bestalde, esanguratsua da liburuetan aurkezten den testu kopurua handia izateaz gain,
askotariko testu motak daudela. Testuen aukeraketa bi arrazoirengatik da ikasleei
motibazioa pizteko modukoa: aukeratutako testuen formatua (literatur testuez gain,
abestiak, txisteak eta irratsaioak lantzen dira) eta testuen gaiak (umorez jositako bertsoak,
tamagotchiei buruzko irratsaioak, e.a.). Literaturan ere, ikasleen gustuko diren hainbat testu
txertatu dira, hala nola, Kutsidazu bidea, Ixabel liburuko pasarteak (Ibaizabal, 1997:44),
edota gazte literaturakoak. Dena dela, kontuan izan behar da XX. mendeko literatura
lehenengo mailako liburuan lantzen dela, eta beraz, ikasleen gertuko testuak bertan ageri
dira. Bigarren mailakoan, gehiago dira XVI-XIX. mendeetako testuak.
Bukatzeko, unitate guztietan literaturaren atala ardatz kronologikoaren arabera dago
aurkeztuta. Hona hemen egituraketa horren adibide bat: lehenengo mailako testuliburuko
laugarren unitatea “Prosagintza literarioaren lehen urratsak” dugu, eta hamabigarrena
“Azken urteotako prosagintza”. Tartean beste genero batzuk lantzen dira, gertaeren
kronologiaren arabera antolatuta (bosgarren unitatea “Gerra aurreko poesia” dugu;
seigarrena “Bertsolaritzaren hastapenak”; zazpigarrena “Gerraosteko urte latzak”;
zortzigarrena “Nobelagintzaren bilakaera (1955-1969)”, e.a.).
Orain artekoa laburbilduz, “Literatura” atala eredu historizistaren barruan koka daiteke,
literatur ondarea ardatz kronologikoaren arabera egituratuta azaltzea baitu xede.
“Hizkuntzaren erabilera” atala, ordea, hizkuntzaren erabilera komunikatibo eta funtzionala
garatzera dago bideratuta, eta literatur testuek atal horretan presentzia handia daukate. Ildo
beretik, presentzia horrek ahalbidetzen du ikasleek literaturaren balio praktikoa eta
komunikatiboa ulertzea. Bestalde, bereziki da aipagarria erabiltzen diren testuen
124