S. AURELII AUGUSTINI CONFESSIONES - World eBook Library

CONFESSIONUM LIBER XI. 215
praeteritus, alter prsesciis, caeteri futuri. Atque ita* mediorum
quemlibet ceutenarii liujus numeri annura praesentem posu-
erimus ; ante illum prseteriti erunt, post illum futuri : quo-
circacentum anni prajsentes esse non poterunt*. Vide saltem
utnmi qui agitur unus, ipse sit prsesens. Et ejus enim si
primus agitur mensis, futuri sunt caeteri ; si secundus, jam et
primus pra^teriit, et reliqui nondum sunt. Ergo nec annus
qui agitur, totus est praesens; et si non totus est pra^sens,
non est annus praesens. Duodecim enim menses annus est,
quonim quilibet unus mensis qui agitur, ipse praesens est;
caeteri autem, prajteriti aut futiui. Quanquam neque mensis
qui agitur, praesens est, sed unus dies : si primus, futuris
caeteris ; si novissimus, praeteritis caeteris ; si mediorum quili-
bet, inter praeteritos et futuros.
20. Ecce praesens tempus quod solum inveniebamus longum
appellandum, vix ad unius diei spatium contractum est. Sed
discutiamus etiam ipsum, quia nec unus dies totus est prae-
sens. Noctumis enim et diumis horis omnibus viginti qua-
tuor expletur, quarum prima caeteras futuras habet, novissima
praeteritas ; aliqua vero interjectamm ante se praeteritas, post
se futuras. Et ipsa una hora fugitivis particulis agitur ; quid-
quid ejus avolavit, praeteritum est ; quidquid ei * restat, futu-
nim. Si quid intelligitur temporis, quod in nullas jam vel in
minutissimas momentorum partes dividi possit, id sokim est
quod praesens dicatur. Quod tamen ita raptim a futiu*o in
practeritum transvolat, ut nulla morula extendatiu:. Nam si
extenditur, dividitur in praeteritum et futumm : prajsens autem
nulhim habet spatium. Ubi est ergo tempus quod longum
dicamus } An futumm ? Non quidem dicimus, " Longum est,"
quia nondum est quod longum sit ; sed dicimus, " Longum
erit." Quando igitur erit.? Si enim et tunc cum adhuc futurum
erit, non erit longum; quia quod sit longum, nondum erit: si
autem tunc erit longum cum ex futuro, quod nondum est,
esse jam coeperit, et praesens factum erit, ut possit esse quod
longum sit; jam superioribtis vocibus clamat praesens tempus,
longum se esse non posse.
21. Et tamen, Domine, sentimus intervalla temporum, et xvi.
comparamus sibimet, et dicimus aha longiora, ct aha breviora. *^"^'^
Metimur etiam quanto sit brevius aut longius ilhid tempusmetiriij.
quam illud; et respondemus duplum esse hoc vel triphim, "^^^^ ^*