S. AURELII AUGUSTINI CONFESSIONES - World eBook Library

CONFESSIONUM LIBER XII. 227
tenebrce erani super ahyssimi; quid aliud quam lucis absen-Gen. l,
tia.^ Ubi enim lux esset, si esset, nisi superesset eminendo et
.'' illustrando Ubi ergo lux nondum erat, quid erat adesse tene-
bras, nisi abesse lucem.? Super itaque erant tenebrae, quia
super lux aberat; sicut sonus ubi non est, silentium est. Et
quid est esse ibi silentium, nisi sonum ibi non esse.^ Nonne
tu, Domine, docuisti hanc * animam qua3 tibi confitetur.^
Nonne tu, Domine, docuisti me, quod priusquam istam infor-
mem materiam formares atque distingueres, non erat aliquid
non color, non figura, non corpus, non spiritus? Non tamen
omnino nihil : erat qua^dam informitas sine ulla specie.
4. Quid ergo vocaretur, quo etiam sensu tardioribus utcum- iv.
que insinuaretur, nisi usitato aliquo vocabulo ? Quid autem in ^"'".
omnibus mundi partibus reperiri potest propinquius informi- visibilis
tati omnimoda?, quam terra et abyssus ? Minus enim speciosa cq^' .
sunt, pro suo gradu infimo, quam caetera superiora perlucida sita.
et luculenta omnia. Cur ergo non accipiam informitatem
materiae, quam sine specie feceras, unde speciosum mundum
faceres, ita commode hominibus intimatam, ut appellaretur
terra invisibUis et incomposHa ?
5. Ut cum in ea' qua^rit cogitatio quid sensus attingat, et V.
dicit sibi, " Non est intelligibilis forma sicut vita, sicut justitia,
ap"peUaquia
materies est corporum; neque sensibilis, quoniam quod* «a vide-
videatur et quod sentiatur in invisibili et incomposita non est:" teria indum
sibi haec dicit humana cogitatio, conetur eam vel nosse forrais.
ignorando, vel ignorare noscendo.
6. Ego vero, Domine, si totum confitear* tibi ore mco et vi.
calamo meo, quidquid de ista materia docuisti me, cujus antea 1^^ cum
nomen audiens et non intelligens, nan-antibus mihi eis^ qui non Mani-
intelligerent, eam cum speciebus innumeris et variis cogitabam ; senserit
et ideo non eam cogitabam : foedas et horribiles formas per-
;
^« 3te-
turbatis ordinibus volvebat animus, sed formas tamen ; et in- formi,
forme appellabam, non quod careret forma, sed quod talem'^"'^
haberet, ut, si appareret, insolitum et incongi"uum aversaretur
sensus meus, et conturbaretur infirmitas hominis. \'erum
autem* illud quod cogitabam, non privatione omnis fonnse,
sed comparatione formosiorum erat infonne: et suadebat
vera ratio, ut omnis formae qualescumque reliquias omnino
• Manich»is, vid. sup. ad 1. iii. $. 1 1. p. 34. n. c,
Q2