! DOLGOZAT_lemezre - ELTE BTK disszertációk

‛ferreus’, ‛aureus’, a disciplina ‛Aristotelicus’, a morbo ‛cardiacus’, a dignitate ‛praetorius’, ab
officiis ‛cetarius’, a rebus, in quibus sunt ‛collarium’, vel de quibus fiunt, ut ‛agraria lex’, vel
quae habent, ut ‛cella vinaria’, a tempore ‛hesternus’, a generibus ‛masculinus’. (3) Gentilia
quoque et patria possessivae formae inveniuntur, ut ‛Romanus’, quamvis diversarum
significationum multa inveniantur, et non a nominibus solum, sed a verbis et adverbiis
derivantur. 34 II 68, 15–17; 69, 5–7; 69, 14-17; 75, 1-11; 76, 19; 76, 21–22.
2.44 (1) Formae possessivorum sunt generaliter tres: cus, us, nus. In cus desinentia possessiva
una syllaba vincunt ea, a quibus derivantur, quae si in paenultima i habuerint, tenent a ante
cus, si non habent i ante cus, ut ‛grammatos grammaticus’, ‛rhetoros rhetoricus’, ‛Italus
Italicus’ ‛Italia Italiacus’ facere debuit, ‛Cypria Cypriacus’, nam ‛Cyprus Cypricus’ facit. (2)
‛Ilium iliacus’, ‛cardia cardiacus’, ‛mulio mulionis mulionicus’. Excipiuntur, quae a primitivis
habent c, quae pares illis syllabas possident, ut ’Ithace Ithacus’, excipitur etiam ’Libycus’,
quod solum y ante cus habet. 35 II 69, 20–70, 8.
2.45 In us desinentia possessiva, si aut a Graecis nominibus veniunt, quae in e longam vel in a
desinunt, aut a verbis circumflexis, ae diphthongum habent ante us, ut ’Crete Cretaeus’,
’Musaeus’, ’Timaeus’, ’Ptolemaeus’. 36 II 70, 20–71, 1
2.46 (1) ‛Spondaeus’, e quanta est? Longa. Quare? Quia, quae apud Graecos ei diphthongum
habent ante os, vel a, vel on, vertunt diphthongum in e longam apud Latinos, ut ‛Deiopea’,
‛gynaeceum’, ‛Pythagoreus’, ‛Alpheus’, quod possessivum simile habet primitivo, ut
VIRGILIUS: Alphea ab origine Pisae. (2) ‛Chius’ tamen a primitivo differt quantitate, quod in
primitivo brevis in possessivo longa est i, quod apud Latinos non invenitur, i enim paenultima
ante vocalem semper corripitur, praeter in ‛fio’ verbo et similibus Graecis, ut ‛Chius’, ‛dius
dia’ et in paucis aliis, quae pro ei i longam habuerunt. (3) ‛Lycius’, ‛Langia’, ‛Argia’, ‛Largia’,
‛Hectoreus’, ‛Agenoreus’, et cetera omnia, quae habent e ante us, corripiunt paenultimam, ut
‛Romuleus’. 37 II 70, 21; II. 71, 1-16; II. 72, 5–7; 72, 15; 73, 10–11; VERG. Aen. 10, 179
MATERIALE 38
2.47 ‛Ferreus’, ‛vitreus’, ‛ligneus’ et similia, ut ‛iliceus’ et fere omnia ad materiam pertinentia
e brevem habent ante us praeter ‛quernus’, ‛colurnus’, ‛abiegnus’, ‛faginus’, ‛ficulnus’,
‛populnus’. 39 II 70, 9-20.
2.48 (1) ‛Romanus’ quae pars est? Nomen est. Quod nomen est? Possessivum. A quanta est?
Longa. Quare? Quia in a desinentia nomina, nisi sint mutorum animalium, vel in ae
diphthongum, vel in ius vel in cus, vel in culus ultra duas syllabas, in um quoque neutra,
consonante antecedente, et masculina vel feminina tertiae declinationis, quorum genitivus una
syllaba vincit nominativum. (2) Similiter adverbia in e longam terminata, cum faciunt
possessivum in us, a productam habent in paenultima, ut ‛Sulla Sullanus’, ‛silva Silvanus’,
‛Adria Adrianus’, ‛Cumae Cumanus’, ‛Thebae Thebanus’, ‛Formiae Formianus’, ‛Tullius
Tullianus’, ‛rusticus rusticanus’, ‛Tusculum Tusculanus’, ‛Spoletum Spoletanus’, ‛oppidum
oppidanus’, ‛membrum membrana’, ‛fons fontis fontanus’, ‛mons montis montanus’, ‛sol solis
solanus’, unde ‛subsolanus’ dicitur, et ‛solinus’ proprium. ‛Lux lucis Lucanus’, unde
34 (2) collarium AR ut colarium B ║ vinaria cella B ║ (3) derivantur B om.
35 (1) possessiva B om. ║ i habent B habent i AR ║ Italiacus AB Italicus R
36 aut a Graecis AR a Graecis B ║ nominibus B om. ║ Ptholomeus B Ptholomęus R
37 (1) ei BR ει A ║ (2) pro ει A pro ei BR ║ longam BR om. ║ (3) e habent e R ║ Romuleus AB Romulus R
38 Tit. Materiale A
39 illiceus B
114