! DOLGOZAT_lemezre - ELTE BTK disszertációk

6.34 (1) ‛Seges’ genitivo ‛segetis’, dic regulam. In es correptum ablata s et addita tis faciunt
genitivum, et si sunt feminina, vel si ae diphthongum habent in paenultima, vel si a verbis e
brevem habentibus in paenultima derivantur, vel si i tenent ante es, servant e brevem in
genitivo; sin vero masculina vel communia, mutant e in i, ut ‛tegetis’, ‛praepetis’, ‛teretis’,
‛parietis’, ‛tramitis’, ‛sospitis’. (2) Excipiuntur a ‛pede’ composita, quae servant e, et a
‛sedendo’, quae mutant e in i, et in dis terminant genitivum, ut ‛quadrupedis’, ‛bipedis’,
‛obsidis’, ‛desidis’. Excipitur etiam ‛hic’ et ‛haec’ et ‛hoc inquies’, quod e producit in
genitivo. (3) ‛Apes huius apis’ nos est contra regulam, quoniam producit e, quamvis recte
etiam nominativo ‛apis’ dicatur, dicimus enim ‛apicula’, et OVIDIUS confirmat: Non apis inde
tulit collectos sedula flores; et alia tamen a ‛pede’ composita producunt auctores, VIRGILIUS in
IIII Aeneidos: stat sonipes, et frena ferox spumantia mandit. 27 II 240, 5–242, 3. – OVID. Met.
13, 928; VERG. Aen. 4, 135
6.35 (1) ‛Caedes’ genitivo ‛caedis’ dic regulam. In es productam desinentia Latina, nisi
antecedat i, mutata e in i, et si antecedat i, ablata s et addita i faciunt genitivum, ut ‛verres
verris’, ‛dies diei’. Excipiuntur ’mercedis’, ’heredis’, ’locupletis’, ’pedis’, ’Cereris’, praeterea
’fides fidei’, quae e corripiunt tam in genitivo, quam in dativo. (2) Similiter ’plebes plebei’ et
’famei’ apud veteres; ’quies’ vero apud vetustissimos quidem ‛quiei’ facit, apud iuniores
‛quietis’, unde ‛haec requies’ in eodem genere, tam quintae, quam tertiae invenitur. VIRGILIUS
in IIII Aeneidos: Tempus inane peto requiem. CICERO in dialogo de senectute: ut meae
senectutis requietem oblectamentumque noscatis. 28 II 243, 5–13; 242, 7–20. – VERG. Aen. 4,
433; CIC. De senectute 15, 52
6.36 (1) ‛Chremes’ genitivo ‛huius Chremetis’ vel ‛Chremis’ dic regulam. In es Graeca,
siquidem in os faciunt genitivum, consonante antecedente tam os genitivi Graeci, quam es
nominativi in is mutata faciunt genitivum Latinum, ut ‛Laches Lachetis’ vel ‛Lachis’. Si vero
in ou faciunt genitivum Graecum, es in ae diphthongum mutata declinantur, ut ‛Achatae’,
‛Priamidae’, quae etiam secundum regulam auctores proferebant, ut ‛Orontes Orontae’ et
‛Orontis’.* (2) CICERO in primo Tusculanarum: non sine causa cum Orestis fabulam diceret
Euripides, quod si in eos vel ous terminant genitivum Graecum, es in is mutata faciunt
genitivum, ut ** ‛Palamedis’. 29 II 244, 1–14; 245, 11–246, 3. – CIC. Tusc. 4, 29, 63
6.37 Sciendum, quod in huiusmodi nominibus, quae tertiae sunt, frequentissime veteres
dativum proferebant pro genitivo. CICERO in III Verrinarum: In Timarchidi potestate sociorum
populi Romani antiquissimorum ac amicissimorum liberos matresfamilias.* 30 II 246, 16–17;
247, 12–15. – CIC. in Verr. 2, 2, 54, 136
6.38 (1) ‛Collis’ genitivo ‛huius collis’ dic regulam. In is desinentia Latina, si corripiuntur,
similem habent nominativo genitivum, si vero producuntur, ablata s et addita tis faciunt
genitivum, ut ‛suavis’, ‛litis’, ‛hic’ et ‛haec Samnis Samnitis’, ‛hic’ et ‛haec dis ditis’, cuius
neutrum ‛dite’ in usu non invenitur in nominativo singulari. (2) Excipiuntur ‛lapis lapidis’, et
quintae declinationis nomina respondent nostrae tertiae ος in is in genitivo mutantia. Ανείας, ου Aeneas Aeneae,
Θας Θαντος Thoas Thoantis, Calcha pro Calchante. A comm.
27 (1) teretis B om. ║ a sedendo AR a scendo B ║ iniquies A inquies BR
28 fides fidei rei, quae corripiuntur, tam in genitivo, quam in dativo B
29 (1) in ος A ║ tam ος A ║ Si vero in ος A ║ in marg. manu altera ut Laches etis vel Lachis. Si vero in ou faciunt
genitivum Grecum ins. B ║ (2) quod si in εος vel in ους A ║ * Syriae Fl. apud Melam et Pli. **
Παλαµήδης Παλαµήδεος contracte Παλαµήδους, ∆ιοµήδης -εος, -ους Diomedes –is, ∆ηµοσθένης -εος, -ους
Demosthenes -is. Quinta enim cum suis contractionibus nostrae, ut dixi, tertiae ναλογικς respondet. A comm.
30 in tertio A in quarto BV ║ ac amicissimorum B om. ║ * Timarchidis hodie vulgata lectione apud Cice. legitur.
A comm.
143