! DOLGOZAT_lemezre - ELTE BTK disszertációk

14.22 ‛Ob’ in appositione causalis coniunctionis vim tenet, ut cuius ob augurium infaustum, id
est ‛causa augurii’. Significat ‛pro’, ut haud quaquam ob meritum, hoc est ‛pro merito’. In
compositione significat ‛contra’, ut ‛obvius’, ‛occurro’, et ‛circum’, ut ‛obumbro’,
‛obambulo’. 20 III 37, 16–25. – VERG. Aen. 11, 347; VERG. Georg. 4, 455
14.23 ‛Per’ compositum et appositum significat tractum aliquid dividentem, ut Circum perque
duas in morem fluminis artos, et ‛perrumpo’. Temporalem vim habet, ut ‛per medium diem’,
quam habere possunt omnia localia. Est iurandi, ut per te, per qui te talem genuere parentes. 21
III 37, 26–38, 9. – VERG. Georg. 1, 245; VERG. Aen. 10, 597
14.24 Praeterea in compositione est expletivum, ut ‛perficio’, ‛percurro’. Et abnegativum, ut
‛periurus’, ‛perfidus’. Ponitur pro ‛valde’, TERENTIUS in Andria: per ecastor scitus puer natus
est Pamphilo. 22 III 38, 10-14. – TER. Andr. 3, 2, 6
14.25 ‛Post’ compositum et appositum significat ordinem, ut ‛post montem oppositum’, ‛post
multum tempus’. Loco adverbii ponitur, TERENTIUS in Adelphis: post faciet. Item longo post
tempore visum. Nam quando praepositio est, ablativo iungi non potest. Ex eo derivatur
‛posterus’ et ‛postica’. III 38, 15–27. – TER. Adelph. 1, 2, 30; VERG. Aen. 6, 409
14.26 ‛Cis’ compositum et appositum magis localem habet significationem, ut ‛cisalpina
Gallia’, ‛cis Rhenum’. Potest tamen per translationem et in tempore et in aliis rebus usurpari,
ut ‛cis naturae legem’, ‛cis definitum tempus’. Ex hoc derivatur ‛citra’. 23 III 38, 28-39, 2
14.27 ‛Trans’ compositum et separatum reperitur, ut ‛transfero’, ‛trans Tiberim’. In
compositione aliquando amittit n et s, ut ‛traduco’ et significat possessionis mutationem, ut
‛trado’, exuperationem simplicem, ut SALLUSTIUS: Communem habitum transgressus pro
‛supergressus’. Praeterea tam composita, quam apposita in locum deductionem cum alicuius
medii exuperatione, ut ‛transveho’ et ‛trans mare’. III 39, 3-10. – SALL. Hist. fr. inc. 46 p. 382
Kr.
14.28 ‛Apud’ in loco significat, ut ‛apud Numantiam’. Iungitur tamen etiam personis, ut ‛apud
amicum’. In compositione non invenitur. III 40, 12-15.
14.29 ‛Ante’ compositum et separatum reperitur, et significat ‛in conspectu’ et ‛prius’ in loco,
ut ‛ante domum’, ‛anteeo’. In tempore ‛prius’ tantum, ut ‛ante annum’. Ponitur sine casu, et
significat item ‛prius’, ut Ante, pererratis amborum finibus, exul. Ex eo fit ‛antiquus’, unde
‛antiquarius’. 24 III 40, 16–24. – VERG. Ecl. 1, 62
14.30 ‛Citra’ nunquam componitur. Et paene idem significat, quod ‛cis’, nisi quod ‛cis’
propriis nominibus fluminum vel montium plerumque iungitur, ut ‛cis Rhenum’, ‛cis Alpes’.
‛Citra’ vero potius reliquis, ut ‛citra saniem’, ‛citra cruorem’. A ‛cis’ ‛citra’ derivatur, a ‛citra’
‛citer, citerior’, ‛citimus’. III 40, 25–30.
14.31 ‛Circum’ tam in appositione, quam in compositione revolutionem simpliciter significat,
ut ‛circum montem’, ‛circumfero’. Quando est adverbium, significat multiplicem
revolutionem, ut Anna, vides toto properari litore circum. Ex hoc nascitur ‛circiter’. 25 III 41,
3–8. – VERG. Aen. 4, 416
14.32 ‛Circa’ significat ‛iuxta’, ut ‛circa templum’, ‛circa viginti annos’. Et praeposita
nunquam, postposita vero ‛quo’ ablativo componitur, et pro causali coniunctione profertur, ut
20 quaquam AR quamquam B
21 artos ABR ║ quem habere AB quam habere R ║ per te, qui te A ║ tallem R
22 Aecastor R ║ scitus A situs BR ║
23 galia B ║ renum B ║ derrivatur B
24 unde antiquarius AR inde antiquarius B
25 ciciter R
195