Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
WGO: Inperking van de laboratoria en plan tot uitroeiing van polio
Polio is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door een RNA-virus, het poliovirus (er bestaan immers drie
virustypes). In 1988 keurde de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) een resolutie goed die opriep tot de
wereldwijde uitroeiing van polio. Eerder werd al met succes een globaal plan voor de uitroeiing van een
infectieziekte opgesteld voor de pokken (die in 1979 uitgeroeid werden verklaard).
In juni 2002 werd de "Europese Regio" van de WGO 117 (waartoe België behoort) gecertificeerd als vrij van
overdracht van het wilde poliovirus, wat ook al het geval was voor de WGO-regio's "de Amerika's" en "Westelijke
Stille Oceaan". Datzelfde jaar werd de SBB, in het kader van het wereldwijde uitroeiingsplan 118 , aangeduid als
"Nationaal Coördinator" voor de voorbereiding en actualisering van een inventaris van laboratoria die in het bezit
waren van het wilde poliovirus en/of enig ander biologisch materiaal dat mogelijk besmettelijk is. Dat mandaat
wordt uitgevoerd in samenwerking met de Operationele Directie Volksgezondheid en Surveillance van het WIV-
ISP, die instaat voor de opmaak van het rapport betreffende het uitroeiingsplan voor polio dat jaarlijks naar de
WGO wordt gestuurd.
In het kader van zijn opdracht als nationaal coördinator heeft de SBB in de periode van juni tot november 2002
een nationaal onderzoek gevoerd over de inperking van het wilde poliovirus in laboratoria. Dat onderzoek betrof
in totaal 411 instellingen en heeft in 2003 een rapport opgeleverd dat naar de WGO werd gestuurd. Dat rapport
documenteerde op gedetailleerde wijze de manier waarop het onderzoek was gerealiseerd (in overeenstemming
met de vereisten van de WGO). Daaruit kon worden opgemaakt dat acht laboratoria in het bezit waren van
biologisch materiaal dat het wilde poliovirus bevat. In 2005 werd een bijkomend rapport gepubliceerd waarin een
stand van zaken werd opgesteld over de invoering van het uitroeiingsplan in België 119 . De lijst met de laboratoria
wordt jaarlijks geactualiseerd. Sinds 2006 zijn nog slechts vier laboratoria in het bezit van biologisch materiaal dat
het wilde poliovirus bevat. De laboratoria die verplicht in deze nationale lijst vermeld moeten worden, zijn de
medische analyselaboratoria en/of de onderzoekslaboratoria, maar ook laboratoria uit andere sectoren die in het
bezit zouden kunnen zijn van dergelijk biologisch materiaal dat werd verzameld in een periode waarin het wilde
poliovirus nog voorkwam (in België of in het buitenland).
Er is een aanzienlijke vertraging vastgesteld in de uitvoering van het globaal plan voor de uitroeiing van polio. De
wereld zal vrij worden verklaard van overdracht van het wilde poliovirus wanneer de Globale
Certificeringscommissie voor de uitroeiing van polio van de WGO zal kunnen concluderen dat alle WGO-regio's
hebben gedocumenteerd dat het wilde poliovirus minstens drie opeenvolgende jaren niet meer is voorgekomen
en dat al het materiaal dat het wilde poliovirus bevat, op een adequate manier zal zijn ingeperkt in laboratoria. In
2010 zijn we op wereldniveau nog steeds in de fase van de voorafgaande uitroeiing.
Het globale uitroeiingsplan is namelijk onderverdeeld in verschillende fasen (gaande van de fase van de
voorafgaande uitroeiing tot de fase van de postvaccinatie met de orale vorm van het vaccin). Bij elke fase horen
vereisten die steeds strikter worden met betrekking tot de inperking van de laboratoria en de werkmethodes die
117
Dit geografische gebied strekt zich tot ver buiten de grenzen van de Europese Unie uit: http://www.who.int/about/regions/euro/en/index.html
118
Wereldactieplan van de WGO voor de inperking van wilde poliovirussen in laboratoria. WGO, 1999. WHO/V&B/99.32 (vervangen in 2003 door
een tweede uitgave, ref. WHO/V&B/03.11)
119
Sneyers M, Herman P, Moens W. Polio eradication and laboratory containment program of wild polioviruses in Belgium: Laboratory survey and
inventory phase. Archives of Public Health 2005;63:57-65.
145