Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
Ook al stelt Europa in 1990 al een specifiek reglementair kader op voor GGO's, toch moeten we nog meerdere
jaren wachten tot de Europese richtlijnen 90/219/EEG en 90/220/EEG in het Belgische recht worden omgezet 47 .
In het begin van de jaren 1990 maakt België een grondige institutionele evolutie mee. Die periode wordt
gekenmerkt door de overdracht van diverse bevoegdheden van de staat naar de gewesten, met name op het vlak
van milieubescherming. Met de omzetting van de twee bovenvermelde richtlijnen in het Belgische recht staan we
op een kruispunt waar verschillende bevoegdheden nu eens als federaal en dan weer als regionaal kunnen
worden beschouwd. De richtlijnen handelen ook over materies die belangrijk zijn voor de sector van het
wetenschappelijk onderzoek of die mogelijk economische gevolgen kunnen hebben voor de ontwikkeling en de
commercialisatie van landbouw-, voedings- of farmaceutische producten op basis van GGO's. Het is dan ook
belangrijk te vermijden dat verschillen tussen de federale en de regionale regels, in het bijzonder met betrekking
tot de doelbewuste introductie van GGO's, ongelijke concurrentievoorwaarden zouden creëren of
omstandigheden die de ontwikkeling en de commercialisatie van producten die dergelijke organismen bevatten, in
de weg zouden staan.
Vanaf 1987 heeft België (in dit geval de Interministeriële Conferentie voor Wetenschapsbeleid) naar aanleiding
van de publicatie van het "Blauwboek" van de OESO (zie hoofdstuk 1) door een ad-hocgroep "Reglementering
biotechnologie" in het leven te roepen. Die groep stelt in 1989 voor om een "Interdepartementaal Adviescomité
recombinant-DNA" (of het "rDNA-Comité") op te richten dat belast zal zijn met de beoordeling van de
bioveiligheid, in het bijzonder van de kennisgevingen ingediend in toepassing van de latere richtlijn 90/220/EEG.
Het begin van de jaren 1990 wordt gekenmerkt door diverse niet-gecoördineerde initiatieven met betrekking tot de
omzetting van de "GGO"-richtlijnen. Enerzijds beslist het Vlaamse Gewest om, met betrekking tot de materies
waarvoor zij bevoegd is, de twee richtlijnen, in extenso om te zetten in haar milieuwetgeving (het VLAREM -
"Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning"). Anderzijds geeft het Overlegcomité "Nationale regering –
Gewestelijke executieven" in oktober 1991 aan de gewesten en aan de federale staat een mandaat om de
omzetting van de richtlijn 90/220/EEG en de oprichting van een "rDNA-Comité" te bespreken. Op dat ogenblik
wordt al voorgesteld om dit comité te laten bijstaan door een "rDNA-Secretariaat" dat verzekerd wordt door een
dienst van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP, dat op dat ogenblik en tot in 1996 het
"Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie - IHE" heet). Parallel daaraan worden ook gesprekken gevoerd tussen
de drie gewesten om te komen tot een geharmoniseerde omzetting van de richtlijn 90/219/EEG en tot de
oprichting van een "rDNA-Cel" binnen het WIV-ISP die de gewesten de nodige wetenschappelijke steun kan
bieden.
Het WIV-ISP, en in het bijzonder dr. William Moens, is rechtstreeks bij al die gesprekken betrokken. In juni 1992
organiseert het instituut een symposium waarop zowel de nationale als de regionale overheden aanwezig zijn,
evenals de industriële sector, de academische wereld en nog andere betrokken partijen. Dat symposium is de
47 We herinneren eraan dat de richtlijnen 90/219/EEG en 90/220/EEG verondersteld werden tegen uiterlijk 23 oktober 1991 in nationaal recht te
zijn overgezet!
39