Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
Zo zal Groot-Brittannië in 1984 eveneens vier gevarengroepen ("Hazard groups") aannemen 7 , nadat er tussen
1975 en 1978 tevergeefs een poging was ondernomen om een indeling in drie categorieën (A, B en C) toe te
passen.
Definitie van risicoklassen voor pathogene (micro-)organismen voor de mens
Risicoklasse 1: (micro-)organismen erkend als niet-pathogeen voor mensen of met een verwaarloosbaar risico voor de
mens op laboratoriumschaal. Deze klasse omvat dus, naast organismen waarvan de onschadelijkheid is bewezen,
stammen die allergeen kunnen zijn en opportunistische pathogenen.
Risicoklasse 2: (micro-)organismen die bij de mens een ziekte kunnen verwekken en een gevaar vormen voor de
personen die er rechtstreeks mee in contact komen; hun verspreiding in de gemeenschap is onwaarschijnlijk. Er
bestaat meestal een profylaxis of een efficiënte behandeling.
Risicoklasse 3: (micro-)organismen die bij de mens een ernstige ziekte kunnen verwekken en een gevaar vormen voor
de personen die er rechtstreeks mee in contact komen. Er is een mogelijk risico voor verspreiding in de gemeenschap.
Er bestaat meestal een profylaxis of een efficiënte behandeling.
Risicoklasse 4: (micro-)organismen die bij de mens een ernstige ziekte kunnen verwekken en een ernstig gevaar
vormen voor de personen die er rechtstreeks mee in contact komen. Er is een verhoogd risico voor verspreiding in de
gemeenschap. Er bestaat meestal geen profylaxis of geen efficiënte behandeling.
(Bron: gewestelijke besluiten inzake het ingeperkt gebruik van GGO's en/of pathogenen; deze definities zijn grotendeels
geïnspireerd op internationale definities, met name van de WGO)
In Europa wordt in 1990 Richtlijn 90/679/EEG 8 betreffende de bescherming van de werknemers tegen het
biologische risico vastgesteld. Die omvat een niet-exhaustieve lijst van pathogene micro-organismen voor de
mens die eveneens in vier risicoklassen zijn ingedeeld.
België zal zich door al die werkzaamheden laten leiden om uiteindelijk in 1993 drie lijsten aan te nemen met
risicoklassen voor honderden pathogene micro-organismen voor mens, dier en plant (bacteriën, schimmels,
parasieten en virussen, met inbegrip van de prioneiwitten die verwant zijn met overdraagbare spongiforme
encefalopathieën). We komen in hoofdstukken 2 en 3 terug op de uitwerking en update van die lijsten door de
SBB. Tot op vandaag vormen zij een internationaal erkende referentiebron.
Later leidt die bepaling van risicoklassen (of risicogroepen) voor pathogene organismen tot de toepassing van
goede praktijken en inperkingsmaatregelen om de individuele en collectieve veiligheid te waarborgen. In
navolging van de organismen worden er vier inperkingsniveaus bepaald waaraan almaar strengere
veiligheidsmaatregelen gekoppeld zijn. Die vier niveaus worden vervolgens op internationale schaal toegepast
zonder dat er echter unanimiteit bestaat over de indelings- en inperkingscriteria.
7
ACDP : Advisory Committee on Dangerous Pathogens. 1984. Categorization of biological agents on the basis of hazard and categories of
containment. Health and Safety Executive
8
Richtlijn 90/679/EEG van de Raad van 26 november 1990 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling
aan biologische agentia op het werk. PB L 374 van 31.12.1990, blz. 1. Deze richtlijn is in 2000 ingetrokken bij en vervangen door Richtlijn
2000/54/EG.
15