Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
In deze wirwar van symposia en werkgroepen, politieke
druk, EU discussies en regelgeving moest het IHE/SBB
haar rol spelen.
We namen opnieuw contact op met de heer William
Moens, diensthoofd in het IHE/SBB. Dit naar aanleiding
van een onderzoeksproject (GMO releases: managing
uncertainties about biosafety) in opdracht van The Open
University Faculty of Technology onder leiding van Prof.
Les Levidow, Dr. Susan Carr en Dr. David Wield. Een
onderzoek naar toepassing van de EC richtlijn 90/220 in
de EU landen (1994/1995). Katrin Bilmeyer (Vita Vitalis)
had de opdracht dit in België te onderzoeken. Na
ongeveer een jaar van vragen, onderzoeken en
vergaderingen met de EU partners was een eerste versie
van het document klaar. We legden het voor aan de heer
Moens met de vraag te verifiëren of dit een correcte
weergave was van de Belgische situatie op dat moment
(mei 1995).
Zijn reactie was een uitnodiging aan ons voor een
discussie in verband met de nieuwe wet betreffende
‘bioveiligheid’. Met daarbij de vraag welke relatie Vita
Vitalis wilde hebben met de experts van het IHE en
volgens welke formele regeling. Dit kon volgens hem
alleen met wederzijds respect. Voor ons was dat
vanzelfsprekend en essentieel om correcte inzichten te
verwerven.
Onze ervaringen met andere overheidsinstellingen waren
van een andere aard: weinig openheid, contacten liepen
stroef. Dat het IHE in het bijzonder de heer Moens haar
opdracht serieus nam bleek ons na het ontvangen van de
correcties waaraan het Instituut 54 werkuren had
besteed.
In de richtlijn 90/220/EEG werd uitdrukkelijk vastgelegd
dat de informatie over proefvelden openbaar moest zijn.
Dit komt neer op informatieverstrekking aan het publiek
en was tevens de ingangspoort naar een publiek debat.
166
In de richtlijn zelf staat echter niets over een publiek debat.
Het is dan ook niet aan het SBB om dit te organiseren of te
stimuleren.
Desondanks heeft het SBB van deze verplichte
informatieverstrekking een instrument gemaakt dat een
basis had kunnen worden voor een publiek debat. In een
werkgroep, waaraan wij deelnamen, werden publieke
fiches uitgewerkt. Deze fiches moeten ingevuld worden
door de aanvragers voor veldproeven met GGO’s
(bedrijven en wetenschappelijke instellingen). Hier moeten
zij technisch-wetenschappelijke gegevens verstrekken,
ondermeer ook de te nemen maatregelen bij ongevallen.
Op ons aandringen werden hier ook socio-economische
aspecten bij opgenomen. Hiermee werd de mogelijkheid
geschapen hierop te reageren en in debat te komen met de
aanvragers. Wij maakten alle NGO’s, die zich met deze
materie bezig houden, hierop attent. Wezen op de
mogelijkheid die dit gaf de zo gewenste de discussie aan te
gaan en tot meer openheid te komen. Helaas waren we
een roepende in de woestijn.
Een gefundeerde dialoog kan niet op gang komen zonder
de politieke wil dit structureel aan te pakken. Maar we
vermoeden dat dit ook in de naaste toekomst niet zal
gebeuren.
Een verstorende factor bij het zoeken naar een plaats in de
maatschappij voor biotechnologische toepassingen is de
wetgeving. De richtlijn voor doelbewuste introductie van
GGO's in het leefmilieu is intrinsiek dubbelzinnig. Het is
een milieu-richtlijn maar heeft tegelijkertijd als doel de
harmonisering van de Europese markt. Hier worden
economische en milieu belangen in één wetgeving
gegoten. Deze dubbelzinnigheid wordt versterkt door het
verdrag van Lissabon waarin de kenniseconomie naar
voren wordt geschoven. (Als top prioriteiten werden door
Eurocommissaris Philippe Busquin de nano- en
biotechnologie naar voren geschoven. Hij dacht op deze
manier de ‘braindrain’ naar de VS af te kunnen remmen).