Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
moratorium op te heffen. Ze komen vooral tot het besluit dat de onderzoeksactiviteiten met recombinant-DNA
door strikte richtlijnen moeten worden omkaderd 11 (zie kadertekst op de volgende pagina).
Recombinant-DNA: belangrijkste elementen van de conferenties van Gordon en Asilomar
Januari 1973 – eerste conferentie van Asilomar: discussies over het potentiële gevaar van het gebruik van virussen in de
genetische technologie.
Juni 1973 – "Gordon Conference on Nucleic acids": discussie over de risico's van recombinant-DNA.
1974: oprichting van het comité over recombinante DNA-moleculen.
Februari 1975 – tweede conferentie van Asilomar: de veiligheidsvoorwaarden voor het onderzoek met recombinant-DNA
worden besproken. Er worden twee fundamentele principes aangenomen :
De betreffende inperking maakt integraal deel uit van de ontwikkeling van het experiment ;
De inperking moet aan het risico van het experiment zijn aangepast.
De wetenschappers werken een indeling uit van experimenten met recombinant-DNA volgens toenemende mate van het
risico voor de volksgezondheid en het leefmilieu worden bijeengebracht. Er worden vier risiconiveaus bepaald: minimaal,
laag, middelhoog en hoog. Bij die risiconiveaus horen een aantal steeds drastischere maatregelen die zo werden
uitgewerkt dat ze de verspreiding van organismen met recombinant-DNA in het leefmilieu maximaal beperken. Goede
laboratoriumpraktijken en de opleiding van het personeel vormen de basismaatregelen voor elke behandeling van
recombinant-DNA. Daarnaast worden de maatregelen voor fysische inperking beschreven.
Er wordt aanbevolen om voor elk experiment, ongeacht het risiconiveau, barrières voor biologische inperking te gebruiken.
Zo kunnen er bijvoorbeeld gastheercellen en vectoren worden gebruikt die niet in normale omstandigheden in het
leefmilieu kunnen overleven. Sommige experimenten zijn eenvoudigweg verboden: het klonen van DNA van
hoogpathogene micro-organismen of micro-organismen die coderend zijn voor toxines, grootschalige culturen met
recombinant-DNA dat mogelijk schadelijk is voor mens, dier of plant.
In 1976 lanceert Vittorio Sgaramella, verantwoordelijke voor het programma van veiligheidsmaatregelen in de
microbiologie van de WGO, als reactie op de debatten rond recombinant-DNA een oproep aan de
wetenschappelijke gemeenschap om van dat thema een actie op wereldniveau te maken 12 . Het onderliggende
idee is om zich voor het recombinant-DNA te laten inspireren door de veiligheidsmaatregelen die in de
microbiologie met succes werden uitgewerkt voor de inperking van pathogene organismen. De WGO richt een
verzoek ter zake aan de nationale gezondheidsinstituten van de Verenigde Staten (NIH, "National Institutes of
Health").
In navolging van dat verzoek en met name de aanbevelingen van de tweede conferentie van Asilomar publiceert
de NIH in 1976 de eerste specifieke richtlijnen voor onderzoeksactiviteiten met behulp van recombinant-DNAtechnieken
en de manipulatie van GGM's in laboratoria 13 . Die aanbevelingen worden in 1979 herzien (waarbij de
veiligheidsvoorwaarden worden versoepeld) naar aanleiding van de op dat vlak opgedane ervaring en een betere
kennis van de reële risico's.
11
Berg P, Baltimore D, Brenner S, Roblin RO, Singer MF. Summary statement of the Asilomar Conference on recombinant DNA molecules. Proc
Natl Acad Sci U S A. 1975;72(6):1981–1984.
12
Sgaramella, Vittorio, World Health Organization, brief gericht aan Maxine Singer van de NIH (27.12.1976).
13
National Institutes of Health, Donald S. Fredrickson: Guidelines for Research Involving Recombinant DNA Molecules. June 1976.
19