Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
zitten. De dossiers van doelbewuste introductie die via de vereenvoudigde procedure worden ingediend, worden
rechtstreeks, in opdracht van de autoriteiten 86 , door de SBB beoordeeld.
In april 1997 wordt het samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid en de gewesten betreffende de
administratieve en wetenschappelijke coördinatie inzake bioveiligheid afgerond. Het volgende jaar wordt het van
kracht. De expertise inzake bioveiligheid op Belgisch niveau wordt nu tussen de Adviesraad voor Bioveiligheid
(ARB) en de Dienst Bioveiligheid en Biotechnologie (SBB) georganiseerd. Aanvankelijk, zolang de ARB niet
officieel was opgericht (de leden werden pas in 2003 officieel benoemd), stond de SBB voorlopig in voor de
bevoegdheden en organiseerde de SBB de evaluatie van de bioveiligheidsdossiers met de steun van de
wetenschappelijke comités.
Het ‘moratorium’ op de GGO-toelatingen
De beslissing om een toelating te verlenen voor het in de handel brengen van een GGO wordt op het niveau van de
Europese Unie genomen. Op verzoek van verschillende lidstaten is vanaf 1998 in Europa een de facto moratorium in het
leven geroepen op de nieuwe toelatingen voor het in de handel brengen van GGO's bestemd voor het kweken of
consumeren. Dit moratorium wou een antwoord bieden op de bezorgdheid geuit door de publieke opinie in deze lidstaten
en een drukkingsmiddel zijn voor de invoering van een vollediger Europees regelgevend kader om de traceerbaarheid en
de etikettering van GGO en hun bijproducten te garanderen.
Het moratorium werd geleidelijk opgeheven door de goedkeuring van de nieuwe richtlijn 2001/18/EG en vervolgens, in
2003, de publicatie van de verordeningen 1830/2003 (traceerbaarheid en etikettering van GGO) en 1829/2003 (betreffende
de voedingsmiddelen en de genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen voor dieren).
De toelating voor het in de handel brengen van zoete maïs Bt11, afgeleverd op 19 mei 2004 na de beslissing van de
Europese Commissie, betekende de daadwerkelijke opheffing van het `de facto moratorium'.
In 1998 wordt het Koninklijk besluit dat de richtlijn 90/220/EEG in Belgisch recht omzet eindelijk goedgekeurd.
Tussen 1998 en 2003 behandelt België, op het gebied van transgene planten, uitsluitend dossiers voor de
toelatingsaanvraag voor veldproeven als gevolg van het feitelijke moratorium op de toelatingen voor de
commercialisering van GGO's (zie kadertekst). Het merendeel van de dossiers volgt de vereenvoudigde
procedure en wordt rechtstreeks door de SBB onderzocht.
In het begin van de jaren 2000 maakt de politisering van de GGO-problematiek de wetenschappelijke expertise
van de dossiers steeds moeilijker, in het bijzonder die betreffende de toelatingsaanvragen voor veldproeven van
transgene planten. De adviseurs van de politieke kabinetten mengen zich in de wetenschappelijke gesprekken
(sommige raadgevers zijn zelfs leden van de Bioveiligheidsraad ad interim en vervolgens van de Raad), wat de
objectiviteit en de onafhankelijkheid van het systeem voor de risicobeoordeling, ingevoerd door het
samenwerkingsakkoord, in het gedrang brengt.
86 De richtlijn 90/220/EEG maakte een onderscheid tussen 2 soorten procedures voor experimentele introducties: een algemene procedure (die
een toelating van één jaar bood) en een vereenvoudigde procedure. Deze procedure bood de gelegenheid om slechts een kennisgevingsdossier
in te dienen voor een volledig programma voor de ontwikkeling van een transgene soort zich uitstrekkend over meerdere jaren en meerdere
locaties onder strikte voorwaarden van ‘familiariteit’ met plantensoorten en bepaalde genetische karakteristieken.
89