Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
Er zijn dan ook verschillende initiatieven genomen (met name op het niveau van de Verenigde Naties, alsook op
Europees niveau) om de mogelijke risico's die verbonden zijn aan een terroristische aanslag of aan een
opzettelijke of onopzettelijke verspreiding van biologisch materiaal of al dan niet genetisch gemodificeerde
pathogene stoffen te beperken.
De aspecten biobeveiliging ("biosecurity") en "biorisk" overschrijden (in ruime mate) het bevoegdheidsveld van de
volksgezondheid en behoren op dit ogenblik niet tot de taken die officieel via het samenwerkingsakkoord inzake
bioveiligheid aan de SBB zijn toevertrouwd. Toch vertoont die materie heel wat punten die ze gemeenschappelijk
heeft met de bioveiligheid. De wetenschappelijke en technische expertise van de SBB kan dan ook worden
ingezet op het vlak van de biobeveiliging, in het bijzonder met betrekking tot het ingeperkt gebruik van GGO's of
pathogenen (risicobeoordeling, formulering van gemotiveerde adviezen, inperkingsmaatregelen,
laboratoriumbezoeken, update van de risicoklasse van de pathogene organismen voor mens, dieren en planten).
Het is in die context dat aan de SBB al meerdere malen is gevraagd om wetenschappelijke ondersteuning te
bieden aan de FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Eind de jaren 90 heeft de SBB zo deelgenomen aan de werkzaamheden van een ad-hocgroep die was opgericht
om een Protocol op te stellen ter aanvulling van het verdrag inzake biologische en toxinewapens (BTWC, zie
kadertekst). De SBB blijft betrokken bij de opvolging van dit verdrag via zijn deelname aan
deskundigenvergaderingen op zowel Belgisch als Europees niveau ter ondersteuning van de activiteiten van de
FOD Buitenlandse Zaken. De SBB houdt zich ook permanent bezig met het verzamelen en archiveren van
documenten over het BTWC.
Het verdrag inzake biologische en toxinewapens
Het verdrag inzake biologische en toxinewapens ("Biological and Toxin Weapons Convention" - BTWC) dat in Genève in
1972 werd goedgekeurd en in 1975 in werking trad, heeft als doel het verbieden van de ontwikkeling, fabricatie en opslag
van bacteriologische (biologische) of toxinewapens en hun vernietiging. België heeft dit verdrag in 1975 geratificeerd.
Een origineel gegeven in het verdrag is dat het biologische wapens niet als dusdanig verbiedt, maar wel het doel waarvoor
ze ontwikkeld en gebruikt kunnen worden. Toch blijft de doeltreffendheid van dit verdrag beperkt, want het heeft te lijden
van een institutioneel tekort en van het gebrek aan een echt controlesysteem.
Om de controle op de invoering van dit verdrag te versterken, werd tussen 1995 en 2001 een speciale deskundigengroep
opgericht om te onderhandelen over een Protocol dat bij het verdrag zou worden gevoegd. Dat was bedoeld om efficiënte
controlemaatregelen vast te leggen, hoofdzakelijk via een verklaring op vrijwillige basis door de staten waar zich installaties
bevonden en activiteiten plaatsvonden die van belang konden zijn in het kader van het verdrag, alsook de mogelijkheid te
bieden om die installaties te gaan bezoeken of onderzoeken uit te voeren in de installaties en op het terrein. Maar door het
uitblijven van een consensus tussen de landen, is dit protocol nooit aangenomen.
De SBB is ook vertegenwoordigd in de Belgische coördinatiegroep die instaat voor de opvolging van de
toepassing van het verdrag (BTWC) en van Resolutie 1540 van de VN-Veiligheidsraad 124 . Die groep, onder
leiding van de FOD Buitenlandse Zaken, omvat ook vertegenwoordigers van het ministerie van Defensie, van de
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, van de FOD Binnenlandse Zaken en van
de FOD Justitie (Staatsveiligheid).
124 Resolutie 1540 betreffende de strijd tegen de verspreiding van massavernietigingswapens.
147