Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
20 jaar geleden besloot de Belgische overheid een systeem voor de beoordeling van de bioveiligheid op poten te
zetten dat gemeenschappelijk was voor de federale staat en de gewesten, en georganiseerd werd rond twee
instanties: de Adviesraad voor Bioveiligheid (ARB) en de Dienst Bioveiligheid en Biotechnologie (SBB). De
criteria, nl. een evenwichtige implementatie van de bepalingen inzake bioveiligheid, een wetenschappelijke
fundering, transparantie en autonomie, die 20 jaar geleden de invoering van dit systeem beheersten, blijven ook
vandaag nog altijd actueel.
De samenstelling van deze twee instanties en de eigenlijke materie zijn in de loop der jaren zowel op kwalitatief
als op kwantitatief vlak geëvolueerd. Dankzij de geleidelijke toename van de human resources van de SBB kon
een pluridisciplinair team worden samengesteld dat de werkzaamheden van de ARB doeltreffend kon
ondersteunen. Dat heeft ook bijgedragen tot de diversificatie en consolidatie van de permanent beschikbare
expertise ter ondersteuning van de federale en regionale overheden, zowel voor de beoordeling van de
ecologische en sanitaire risico’s van GGO’s als voor de beoordeling van het ingeperkt gebruik van GGO’s of
pathogenen.
De ARB en nog meer de SBB staan permanent in contact met heel wat deskundigen in bioveiligheid uit andere
landen en met wetenschappers van zowel Belgische als buitenlandse universiteiten. Die contacten bieden de
mogelijkheid om interdisciplinaire samenwerkingsverbanden uit te bouwen die erg nuttig zijn om bij te dragen tot
de behandeling van wetenschappelijke thema’s met betrekking tot het gebruik van GGO’s of pathogenen. Dankzij
die vormen van samenwerking die al enige tijd teruggaan, konden verschillende hulpmiddelen worden gecreëerd
voor de beoordeling van biologische risico’s in de vorm van websites, aanbevelingen of "peer reviewed"
publicaties. Dat de wetenschappelijke gemeenschap betrokken is bij de werkzaamheden van deze twee diensten,
is ongetwijfeld een bijkomende garantie dat de werkzaamheden van de ARB en de SBB wetenschappelijk
betrouwbaar zijn.
Maar net zoals elke andere discipline kent ook de bioveiligheid een constante evolutie. De ontwikkeling van
nieuwe toepassingen van de moderne biotechnologieën (waarbij nieuwe technieken voor genetische wijziging
worden gebruikt of GGO’s van de tweede generatie), de opkomst of het opnieuw verschijnen van bepaalde
infectieziekten, of nog de interactie met andere thema’s uit de actualiteit zoals biobeveiliging of
nanotechnologieën zijn allemaal nieuwe uitdagingen waaraan de ARB en de SBB zich de komende jaren nog
zullen moeten aanpassen.
En bovendien, als het domein van de expertise inzake bioveiligheid zich heeft opengesteld voor de wereld van de
wetenschap in het algemeen, moet de delicate oefening rond de geval per geval beoordeling van de biologische
risico’s zich nu aanpassen aan de groeiende interesse van de burgers, de NGO’s en de beroepsorganisaties. We
worden geconfronteerd met de contradictie dat expertise een middel is waarnaar steeds meer wordt gezocht voor
overheidsacties en sociale keuzes, maar dat tegelijkertijd ook steeds meer gecontesteerd is. Het monopolie van
de "traditionele" wetenschappen in het expertisewerk wordt deels in vraag gesteld door sommige politieke
beleidsmakers en onderdelen van de civiele maatschappij. Naast de effecten op het vlak van de volksgezondheid
en de milieubescherming die de eerste jaren overheersten, krijgen we nu te maken met beschouwingen over de
169