Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
gevolgd worden. De probabiliteit dat er zich een besmetting met het wilde poliovirus voordoet die verband houdt
met het feit dat dit virus in een laboratorium aanwezig is, is verwaarloosbaar, maar het risico zal wel toenemen
naarmate de tijd verstrijkt. Na de stopzetting van de vaccinaties zou de mogelijkheid dat het poliovirus vanuit een
laboratorium opnieuw zijn weg zou vinden naar een gemeenschap, een globaal risico kunnen vormen voor de
volksgezondheid.
We moeten opmerken dat het poliovaccin na de uitroeiing van polio wel nog moet worden bereid (in injecteerbare
vorm met de inactieve stam - "IPV") met het oog op de volksgezondheid, naar het voorbeeld van wat op hetzelfde
niveau is voorzien voor de pokken. Tijdens de fase van de postvaccinatie kan men er zich aan verwachten dat er
een erg hoog inperkingsniveau moet worden opgelegd voor de laboratoria die het wilde poliovirus in hun bezit
zullen hebben of die de injecteerbare vorm van het vaccin zullen produceren. Er zal dan ook een aanzienlijke
investering nodig zijn voor de eenheden die zullen instaan voor de productie op grote schaal. De WGO heeft
bovendien richtlijnen gepubliceerd over dit onderwerp 120 , waaraan de SBB heeft meegewerkt.
Voor de implementatie van deze bijzondere inperkingsmaatregelen op Belgisch niveau zal vermoedelijk een
koninklijk besluit moeten worden opgesteld waarin de bepalingen ter zake worden gepreciseerd, met name de
vereiste inperkingsniveaus naargelang van de verschillende fasen van de uitroeiing van polio. En ook het in
productie houden van het vaccin (inactieve injecteerbare vorm) in België zal de opmaak vereisen van een
aangepast bijzonder nood- en interventieplan. De SBB is belast met het informeren van de betrokken laboratoria
over de bioveiligheidsmaatregelen die ze moeten invoeren voor de manipulatie van het geïnventariseerde
biologische materiaal.
Biobeveiliging
De oorlog in Irak, de aanslagen van 11 september 2001 en het daaropvolgende gebruik van Bacillus anthracissporen
(doorgaans de "miltvuurbacil" en abusievelijk "antrax" genoemd) in de Verenigde Staten hebben opnieuw
de vrees aangewakkerd dat er biologische stoffen zullen worden gebruikt bij daden van bioterrorisme.
Daarenboven kan ook de toename van het aantal laboratoria dat met biologische stoffen werkt, een groter risico
met zich meebrengen dat er zich laboratoriumongevallen voordoen, dat er onvrijwillig stoffen worden verspreid
die infectie- en/of besmettelijke ziekten kunnen veroorzaken of dat dit biologische materiaal zou worden gestolen
met kwade bedoelingen. En tot slot zijn er ook nog de publicatie van werkzaamheden zoals de chemische
synthese van een poliovirus in 2002 (via synthetische biologie) 121 of het opnieuw kweken van de stam van het
influenzavirus die verantwoordelijk was voor de "Spaanse griep" in 1918 122 die het idee nog versterken dat de
ontwikkeling van biologische stoffen voor criminele of terroristische doeleinden niet tot de sciencefictionsfeer
behoort. Die terroristische activiteiten zouden gericht kunnen zijn tegen de mens, de dieren, de voedselketen of
nog de plantenteelt 123 .
120
World Health Organization. Guidelines for the safe production and quality control of IPV manufactured from wild polioviruses. Geneva: World
Health Organization; 2003.
121
Cello J, Paul AV, Wimmer E. Chemical synthesis of poliovirus cDNA: generation of infectious virus in the absence of natural template. Science
2002;297:1016-8.
122
Tumpey TM, Basler CF, Aguilar PV, Zeng H, Solórzano A, Swayne DE, Cox NJ, Katz JM, Taubenberger JK, Palese P, García-Sastre A.
Characterization of the Reconstructed 1918 Spanish Influenza Pandemic Virus. Science 2005;310(5745):77-80.
123
Historisch gezien bestaan er echter weinig voorbeelden van het gebruik van biologische wapens door terroristen. Tot op heden werd nog geen
enkel biologisch massavernietigingswapen onder de aandacht gebracht. Er is geen enkel element dat afdoend bewijst dat biologische wapens
deel zouden kunnen uitmaken van het gebruikelijke arsenaal van terroristische organisaties. Ook al is de intentie ooit misschien wel aanwezig, de
technologische capaciteiten, de productie en het gebruik van biologische wapens lijken toch nog altijd beperkende factoren op dat vlak.
146