Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
antwoord kunnen bieden op de uitdagingen waaraan de ontwikkeling van recombinant-DNA-technologieën wordt
blootgesteld:
De wetenschappelijke en technische vooruitgang verzoenen met de veiligheid;
Het fundamentele en toegepaste onderzoek de middelen bieden om zich te ontwikkelen en de industrie de
middelen bieden om de nuttige producten die uit dat onderzoek voortvloeien op de markt te brengen,
zonder die inspanningen echter te belemmeren door verlammende bureaucratische controles.
Na twee jaar van intern werk onder toezicht van het directoraat-generaal XI (Milieuzaken,
consumentenbescherming en nucleaire veiligheid) van de Commissie werd een eerste voorstel aan de lidstaten
voorgelegd 27 . Na ellenlange discussies stelt de Europese Unie op 23 april 1990 uiteindelijk twee "GGO-richtlijnen"
vast: de Richtlijn 90/219/EEG inzake het ingeperkt gebruik van genetisch gemodificeerde micro-organismen 28 en
de Richtlijn 90/220/EEG inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen in het
milieu 29 .
Meteen al wordt duidelijk dat de Commissie en de lidstaten ervoor kiezen om het in de loop van de jaren ontstane
onderscheid tussen enerzijds het ingeperkt gebruik van GGO's (in laboratoria, serres, proefdierenverblijven en
grootschalige productievestigingen) en anderzijds hun doelbewuste introductie in het leefmilieu (voor onderzoeks-
of commercialisatiedoeleinden) te bewaren. Dat onderscheid berust met name op de verschillen tussen die twee
grote categorieën van toepassingen qua aard van de risico's en qua vereiste beschermingsmaatregelen.
Daarnaast weerspiegelt het ook de stapsgewijze ontwikkeling van GGO's. Daarom geldt er tot slot ook een
verschillende juridische aanpak voor de twee richtlijnen.
Richtlijn 90/219/EEG wordt immers vastgesteld op basis van artikel 130 S van het Europese Verdrag van
Maastricht, met andere woorden met verwijzing naar de rechtsgrondslag van het Europese milieubeleid. Die
rechtsgrondslag wordt er onder andere door gekenmerkt dat de lidstaten eventueel strengere
beschermingsmaatregelen mogen toepassen (op voorwaarde dat ze compatibel zijn met die welke in het Verdrag
worden bepaald) krachtens artikel 130 T van datzelfde Verdrag 30 . In het geval van het ingeperkt gebruik geldt er
27
Proposal for a Council Directive on the contained use of genetically modified microorganisms. Proposal for a Council Directive on the deliberate
release to the environment of genetically modified organisms. COM(88) 160 def. - SYN 131, 4 mei 1988.
28
PB L 117 van 8.5.1990, blz. 1.
29
PB L 117 van 8.5.1990, blz. 15.
30
Verdrag van Maastricht, artikel 130T: "De beschermende maatregelen die worden vastgesteld uit hoofde van artikel 130 S, beletten niet dat een
lidstaat verdergaande beschermingsmaatregelen handhaaft en treft. Zulke maatregelen moeten verenigbaar zijn met het Verdrag. Zij worden ter
kennis van de Commissie gebracht."
25