Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
Als er zich een accident voordoet, dan levert de SBB wetenschappelijke en technische expertise aan de
brandweerdiensten en aan de operationele eenheden van de civiele bescherming, wat betekent dat de SBB
antwoordt op vragen van de bevoegde overheden via een telefonische permanentie (24u/24) als het accident met
een biologisch risico wordt geassocieerd en zich in een inrichting op het Belgische grondgebied voordoet.
De verantwoordelijke van een activiteit op het vlak van het ingeperkt gebruik van GGM’s moet, samen met het
advies van de SBB, alle informatie die nodig is om een bijzonder nood- en interventieplan op te stellen leveren
aan de overheid van de gemeente waar de activiteit zich afspeelt en een kopie naar de provinciale overheid
sturen. Om de taak van de gebruikers te vergemakkelijken, heeft de SBB een formulier evenals een handleiding
voor de activiteitsverantwoordelijken opgesteld op basis van bijlage V, delen A, B en C van de richtlijn
2009/41/EG.
Sinds de invoering van de procedure heeft de SBB 32 adviezen betreffende rampenplannen uitgereikt en
verschillende informatievergaderingen ter attentie van de bevoegde overheden georganiseerd. Er zijn ook FAQ
(Frequently Asked Questions) en webpagina’s gepubliceerd om de bevoegde overheden en de gebruikers te
informeren. De SBB heeft bovendien een gevulgariseerde woordenlijst 79 met betrekking tot de bioveiligheid
aangelegd. Deze bevat de belangrijkste begrippen die in de dossiers van de rampenplannen staan en is bestemd
voor de actoren op het terrein. De bevoegde overheid ontvangt elk jaar een activiteitenrapport.
Een voorbeeld van accidentele introductie in het leefmilieu in het Verenigd Koninkrijk
De accidentele introductie van het koortsvirus in het leefmilieu, in 2007, te Pirbright (Verenigd Koninkrijk), heeft het belang
aangetoond van een rampenplan, ook al gaat het in dit geval niet om een GGM maar om een pathogeen organisme.
Het mond- en klauwzeervirus is een pathogeen organisme van risicoklasse 4 dat pathogeen is voor dieren, niet voor
mensen. De ziekte is infectieus en besmettelijk en kan niet verzorgd worden hoewel er een vaccin bestaat. De enige
efficiënte manier om de ziekte in te dijken, is alle potentieel besmette dieren af te maken, alsook dwingende maatregelen te
treffen om de geografische verplaatsing van het virus te vermijden. Deze maatregelen hebben grote economische
gevolgen, zowel voor de landbouwbedrijven als voor de getroffen landen.
Op 3 augustus 2007 werd op een boerderij in Surrey een geval van mond- en klauwzeer geïdentificeerd. Enkele dagen
later werd een tweede boerderij, enkele kilometers verder, getroffen. Dit had tot gevolg dat elk veevervoer in Engeland,
Schotland en Wales verboden werd en dat in de getroffen zone 576 dieren werden afgemaakt.
De snelle invoering van een verbod op veevervoer, de afbakening van een perimeter van 10 km rond de getroffen
boerderijen waarin toezicht werd gehouden en de ontsmetting van de personen en de voertuigen die de perimeter betraden
of verlieten, hebben het mogelijk gemaakt om een grotere verspreiding van de ziekte te voorkomen.
Een onderzoek naar de oorsprong van het virus heeft de rol van de locatie, Pirbright, bewezen. Er waren twee
onderzoekscentra betrokken: de ene produceerde op industriële schaal vaccins tegen mond- en klauwzeer en de andere
was een overheidsinstelling die onderzoek voerde naar het virus. Uit de resultaten van het onderzoek heeft men afgeleid
dat de virusbesmetting waarschijnlijk verband hield met een onderbreking van de inperking met als gevolg een accidentele
introductie van het virus in het leefmilieu.
Het is interessant om te onderstrepen dat ten gevolge van dit accident en het Callaghanrapport de Britse bevoegde
overheden hun wetgeving inzake het ingeperkt gebruik van pathogene organismen (al dan niet genetisch gemodificeerd)
helemaal hebben herzien. Het is de bedoeling om de toekomstige wetgeving te baseren op de beoordeling van de
biologische risico's en het toepassingsgebied ervan uit te breiden tot zoöpathogenen.
79 http://www.bioveiligheid.be
74