Hoge kwaliteit - Belgian Biosafety Server

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Belgisch brandpunt voor Bioveiligheid
1990-2010: 20 jaar risicobeoordeling van GGO’s en pathogenen
Ingeperkt gebruik van pathogenen: reikwijdte van het toepassingsgebied ?
Laboratoria voor kwaliteitscontrole
Ingeval van activiteiten met pathogenen duiken bij de gebruiker of de bevoegde instanties regelmatig vragen op
rond de reikwijdte van het toepassingsgebied. Dit is ondermeer het geval voor laboratoria die kwaliteitscontrole
uitvoeren van voedingswaren, drinkwater, stalen afkomstig van grondstoffen, productieprocessen of afgewerkte
producten. Om een zo éénduidig mogelijk antwoord hierop te geven aan de gebruiker en aan de bevoegde
overheden stelde de SBB op vraag van de bevoegde instantie een document op waarin de overwegingen werden
uiteengezet om een activiteit met pathogenen al dan niet onder de toepassing van de wetgeving ingeperkt
gebruik te laten vallen. Het accent viel daarbij op het doelbewust karakter van de handeling. Zo zal bijvoorbeeld
kiemgetalbepaling 83 als zodanig, zonder gebruik te maken van opkweek van referentiestammen als positieve
standaard in het kader van Europese Farmacopee of zonder verdere enzymatische of microbiële identificatie
buiten de toepassing van de wetgeving ingeperkt gebruik vallen.
Manipulatie van dierlijke celculturen
Het al of niet doelbewust karakter van de activiteit wordt ook in overweging genomen wanneer celculturen worden
gemanipuleerd: enkel celculturen die doelbewust worden geïnfecteerd in het kader van viruskweek zullen onder
het toepassingsgebied van ingeperkt gebruik vallen. Primaire celculturen of cellijnen die op een natuurlijke wijze
besmet zijn met pathogenen, door hun afkomst of door secundaire besmetting, vallen buiten het
toepassingsgebied.
Dit werd als dusdanig ook gepreciseerd bij omzetting van de richtlijn 98/81/EG in de drie regionale besluiten. De
SBB heeft ook guidelines opgesteld over het beheer van risico’s verbonden aan het werken met celculturen (zie
"Belgian Biosafety Server").
Autopsie
Om dezelfde reden valt ook autopsie uitgevoerd in het kader van medische diagnose (anatomopathologie,
gerechtelijke geneeskunde) of van veterinaire diagnose van natuurlijk geïnfecteerde dieren buiten de regionale
wetgeving ingeperkt gebruik. Daarentegen valt autopsie op doelbewust geïnfecteerde proefdieren (evenals met
GGM’s geïnoculeerde proefdieren of transgene muizen) dan weer wel onder deze wetgeving.
83 Bij kiemgetalbepaling wordt het aantal micro-organismen aanwezig in een staal of een verdunning bepaald door te inoculeren op een vloeibaar
medium of vaste voedingsbodemen. En te incuberen bij de gewenste temperatuur. Door semi-selectieve voedingsbodems te gebruiken, kan
bijvoorbeeld een onderscheid worden gemaakt tussen het aantal coliformen, enterobacteriën, gisten en schimmels enz. In dit stadium kan echter
geen onderscheid worden gemaakt tussen pathogene en niet pathogene organismen. Na incubatie worden de kolonievormende eenheden (kve)
geteld. De buizen of petriplaten blijven hierbij ongeopend. Onder de kve kunnen potentieel ook pathogene micro-organismen voorkomen, maar de
doelbewuste vermeerdering van pathogene organismen is niet het hoofddoel van kiemgetalbepaling.
78