Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

de omvorming van een krijgsmacht die in de eerste plaats was ingericht voor de verdediging van het eigen
(en bondgenootschappelijk) grondgebied in NAVO-verband naar een meer expeditionaire krijgsmacht,
hebben geen merkbaar grote invloed op het niveau van steun uitgeoefend. Ook de taakvervulling door de
krijgsmacht wekt bij tweederde van de Nederlanders vertrouwen, aldus een onderzoek van het Sociaal en
Cultureel Planbureau (SCP) uit 2005. Vergeleken met andere organisaties in de veiligheidssector, scoort de
krijgsmacht op dit punt bovengemiddeld. Erkenning van de noodzaak en het vertrouwen in de taakuitvoering
leveren een mate van legitimatie voor de krijgsmacht op, die behoorlijk breed en tamelijk stevig is.
Ongeacht de vrij permanente steun voor de krijgsmacht en voor de ingezette militairen, is de steun voor
specifieke operaties ter bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit niet verzekerd. De steun
voor de internationale inzet van de krijgsmacht blijkt overigens geen rechtstreeks verband te hebben met
het risico van het vallen van slachtoffers. De steun voor een operatie is vooral afhankelijk van factoren als
de legitimiteit van de operatie, de belangen en waarden die in het geding zijn, de verwachte effectiviteit van
het optreden en het leiderschap bij het nemen van het besluit tot inzet. De acceptatie van het risico dat er
slachtoffers vallen wordt mede door de bovenstaande factoren bepaald.
Invloed van de media
Met de informatisering van de samenleving hebben ook de rol en de snelheid van berichtgeving via de
media een vlucht genomen. De media spelen een belangrijke rol in het weerspiegelen en eventueel versterken
van de publieke opinie over kwesties die de krijgsmacht raken. Bij de besluitvorming over alle grotere
militaire missies die de krijgsmacht sinds de Koude Oorlog heeft uitgevoerd is sprake geweest van een
intensieve wisselwerking van media-aandacht, publieke opinie en politieke besluit. Berichtgeving over misstanden
in de wereld of binnen de krijgsmacht missen hun uitwerking op de beeldvorming van het publiek
niet. Deze beeldvorming is mede bepalend voor het imago van de krijgsmacht en de publieke steun voor
een militaire missie.
Wat betekent dit voor de krijgsmacht?
Sinds enige jaren wordt het conflict zelf indringend in de huiskamers gebracht. Door de hoge snelheid en
de reikwijdte waarmee tegenwoordig informatie en beeldmateriaal over de wereld wordt verspreid, voltrekt
het militair optreden zich als het ware onder een vergrootglas. Beslissingen en gebeurtenissen in het operatiegebied
– op welk niveau dan ook – kunnen daardoor een strategisch effect sorteren. Deze strategische
compressie legt hogere eisen op aan het omgevingsbewustzijn en de professionaliteit van iedere individuele
militair. Verder vereist het (behoud van) draagvlak voor de missie een permanente communicatie over
de toegevoegde waarde van het Nederlandse optreden, met een helder beeld van de politieke doelstellingen
en de vorderingen die ten aanzien daarvan worden gemaakt, en een doorlopend aantonen van nut en
noodzaak.
De komende twintig jaar: anders en onzekerder – Actoren 117