Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

❚ De Noordelijke IJszee als maritiem operatiegebied. De hoeveelheid ijs rond de Noordpool vermindert
de komende decennia waarschijnlijk verder, waardoor bevaarbare handelsroutes, grondstoffenwinning
en andere economische activiteiten mogelijk worden. Gelet op zijn geografische ligging en positie als
handels- en doorvoerland, zijn hierbij ook Nederlandse belangen in het geding.
❚ Meer humanitaire noodhulp bij natuurrampen. De gevolgen van deze rampen worden verergerd
aangezien zij nieuwe afmetingen aannemen als gevolg van demografische ontwikkelingen. Een groeiend
deel van de wereldbevolking woont in de buurt van de zee of rivieren, zodat zij direct aan de dreiging
van een stijgende zeewaterspiegel en rivieroverstromingen wordt blootgesteld. Rampenstudies wijzen
uit dat hoewel rijke landen evenveel rampen kennen als arme landen, zij er minder onder lijden en ook
de slachtofferaantallen lager zijn. Door de toename van het aantal rampen en humanitaire crises in
economisch zwakke regio’s worden de beschikbare middelen van de donorlanden, met inbegrip van de
mogelijkheden om noodhulpoperaties uit te voeren, zwaar onder druk gezet.
❚ Ondersteuning civiele autoriteiten bij overstroming in Nederland. De zeespiegelstijging kan steden in
de kustregio’s van Nederland bedreigen, evenals de ondersteunende infrastructuur van havenfaciliteiten
en olieraffinaderijen. Hieruit kan een beroep op de krijgsmacht voortvloeien om hulp te verlenen bij
overstromingen.
❚ Klimatologische bestendigheid van het materieel. De klimatologische condities waaronder de krijgsmacht
wordt ingezet wijzigen als gevolg van de klimaatverandering. Hoewel de krijgsmacht ook nu al
in staat moet worden geacht te opereren onder uiteenlopende omstandigheden – en sommige onderdelen
zelfs onder extreme omstandigheden – is er reden bij toekomstige verwerving van materieel deze
factor mee te wegen. Een aspect daarvan heeft betrekking op een meer duurzaam materieelbeleid. Door
duurzaam energieverbruik verminderen bijvoorbeeld de milieubelasting, de exploitatiekosten en de
afhankelijkheid van traditionele brandstof bij expeditionaire operaties. Daarnaast moet het materieel de
krijgsmacht in staat stellen om ook te worden ingezet in gebieden die door natuurrampen zijn getroffen.
De klimatologische condities hebben tot slot ook invloed op de prestaties van sensoren en motoren.
Maar ook op de weersbestendigheid van materialen en infrastructurele werken.
❚ Samenwerking of conflict? Klimaatverandering kan leiden tot economisch of fysiek verlies van
grondgebied en daardoor tot grensgeschillen; veranderingen aan kustlijnen en overstromingen
kunnen leiden tot het verdwijnen van kleine eilandstaten. Tevens kunnen er door milieugerelateerde
oorzaken conflicten optreden over hulpbronnen; toenemende overstromingen, droogte en een
veranderend neerslagpatroon kunnen immers gevolgen hebben voor de landbouwproductie, voedselvoorraden
en de watervoorziening. Spanningen met betrekking tot de energievoorziening zijn eveneens
mogelijk. De toegang tot en beheersing van energievoorraden staat onder druk omdat een groot deel
van de energievoorraden zich bevindt in instabiele regio’s die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering.
Klimaatverandering kan echter ook aanleiding zijn tot versterkte samenwerking en daarmee bijdragen
aan de internationale rechtsorde. In dit licht werken momenteel verschillende landen aan een regeling
met betrekking tot grensoverschrijdende rivieren.
7.6 Wetenschap en technologie:
nieuwe kansen en bedreigingen
Technologie en innovatie zijn belangrijk voor de internationale positie van een land in zowel economisch
als militair perspectief. Daarnaast is technologie een belangrijke succesfactor in het scheppen
en handhaven van veiligheid. Alles wijst erop dat de technologie zich onverminderd blijft ontwikkelen.
Uit trendanalyses blijkt dat de belangrijkste ontwikkelingen verwacht worden op het terrein van
De komende twintig jaar: anders en onzekerder – Drijvende krachten 82