Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

afgerond op 8,4 miljard euro; daarbij moet er rekening mee worden gehouden dat ruim 1 miljard euro –
twaalf procent van de defensiebegroting – opgaat aan pensioenen en wachtgelden, en de komende tien jaar
dus niet of nauwelijks beïnvloedbaar is. De bandbreedte staat gelijk aan een variatie van ongeveer twintig
procent ten opzichte van de huidige begroting.
De financiële bandbreedte van drie miljard euro is uitsluitend bedoeld als instrument om tot hanteerbare
beleidsopties te komen. Zij houdt geen enkele beperking in voor toekomstige politieke besluiten over de
Nederlandse defensie-inspanning. Wel maakt het hanteren van een financiële bandbreedte het mogelijk
de beleidsopties in kwalitatieve, kwantitatieve en financiële termen met elkaar te vergelijken. Zij heeft als
aanvullend voordeel dat de keuze tussen de beleidsopties niet hoeft te worden bepaald door de financiële
mogelijkheden en dat de consequenties van financiële besluiten voor het ambitieniveau en voor de krijgsmacht
op voorhand inzichtelijk worden gemaakt.
Het ambitieniveau is voor iedere beleidsoptie afzonderlijk bepaald in het licht van het karakter van de
beleidsoptie en de toets aan de omgevingsanalyse. Het ambitieniveau is hoger in de plusvarianten en lager
in de minvarianten. De plus- en minvarianten gaan bij benadering uit van een verlaging dan wel verhoging
van de defensiebegroting met 1,5 miljard euro in de periode 2020 tot 2030. Daarbij worden soms
opeenvolgende stappen doorlopen. Om het ambitieniveau en het niveau van defensie-uitgaven met elkaar
in evenwicht te brengen is gebruik gemaakt van een rekenmodel waarin de totale kosten van Defensie
aan eenheden zijn toegerekend (met inbegrip van de investeringen via de zogenaamde ideaalcomplexbenadering).
Voor deze werkwijze is gekozen omdat het in de Verkenningen gaat om het schetsen van
uiteenlopende ontwikkelrichtingen voor de krijgsmacht op langere termijn. De Verkenningen hebben niet
tot doel voor elke beleidsoptie of variant een investeringsplan en transitietraject uit te werken of voorstellen
te doen ten aanzien van de doelmatigheid. Dit houdt in dat deze kostenbenadering niets zegt over de
termijn waarop een optie op grond van de kasbegroting haalbaar is.
22.4 Consequenties
Alvorens de politiek kiest voor een beleidsoptie is het van wezenlijk belang dat de consequenties van een
dergelijke keuze goed zijn doordacht. Bezint eer gij begint, is een stelregel als het onze veiligheid en kwesties
van oorlog en vrede betreft. Iedere beleidsoptie is daartoe beoordeeld aan de hand van de hieronder
staande aandachtspunten, uitgaande van een gelijkblijvend niveau van defensiebestedingen. Daarbij is een
onderscheid gemaakt tussen politiek-strategische consequenties en militair-operationele consequenties.
Omdat de consequenties zich vooral doen voelen in de minvariant, wordt daaraan per beleidsoptie bij
de beoordeling apart aandacht besteed. Militaire eenheden en middelen kunnen immers als zij eenmaal
zijn opgeheven of afgestoten niet binnen korte tijd opnieuw worden gegenereerd. Daarbij moet worden
gedacht in termijnen van tien jaar of langer. Het verlies van deskundigheid heeft vaak blijvende effecten.
Ook de plusvarianten zijn op hun consequenties beoordeeld. Het resultaat daarvan is zichtbaar gemaakt in
het bijgevoegde overzicht van de consequenties van alle beleidsopties en varianten (zie annex A).
Het spreekt vanzelf dat deze beoordeling geen enkele beperking oplegt aan politieke besluitvorming en dat
politieke weging van de consequenties afhankelijk is van tal van factoren. De tabel in annex A volstaat met
een overzichtsweergave van de consequenties zonder daaraan een weging te verbinden. Voorts is het van
belang te onderstrepen dat de consequenties zijn beoordeeld vanuit het perspectief van de Verkenningen
en dat geen rekening is gehouden met de mogelijkheid van maatregelen op andere beleidsterreinen die de
consequenties kunnen verzachten of zelfs opheffen. Bij de uiteindelijke afweging moeten deze consequenties
voorts worden afgezet tegen de consequenties van eventuele maatregelen op andere beleidsterreinen.
Beleidsopties voor de krijgsmacht van de toekomst – Wat zijn beleidsopties? 211