Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

meer aandacht gekomen voor de veiligheid van het individu (“human security”) en voor het onbekommerd
kunnen functioneren van samenlevingen in al hun facetten (economie, milieu, volksgezondheid,
politiek, sociaal, digitaal, etcetera). Een toenemend aantal landen beschikt over een integrale nationale
veiligheidsstrategie waarmee wordt beoogd op een breed terrein zowel de interne als de externe veiligheid
te bevorderen; de Nederlandse Strategie Nationale Veiligheid is eveneens een stap in deze richting. Ook
internationale organisaties als de VN, de NAVO, de EU en de OVSE zijn een breed veiligheidsconcept gaan
hanteren.
De verbreding van het veiligheidsbegrip hangt samen met reële ontwikkelingen die inherent zijn aan het
proces van mondialisering. Daarbij valt in het bijzonder te denken aan de groeiende verwevenheid tussen
de interne en de externe veiligheid en de inherente kwetsbaarheid van ‘open’ samenlevingen. Ook weerspiegelt
de verbreding van het veiligheidsbegrip het gegroeide besef dat zonder veiligheid (in de klassieke
betekenis van het woord) geen sprake kan zijn van politieke, economische en sociale ontwikkeling.
Deze verbreding van het veiligheidsbegrip heeft de krijgsmacht niet onberoerd gelaten. De verwevenheid
van interne en externe veiligheid heeft een bredere grondslag geboden voor de inzet van de krijgsmacht in
binnen- en buitenland. Het werkterrein van de krijgsmacht is dichter bij dat van civiele organisaties komen
te liggen. Zo worden militaire operaties tegenwoordig vaak gezien als onderdeel van een veel bredere, geïntegreerde
aanpak. In eigen land wordt op de krijgsmacht een groter beroep gedaan om civiele instanties te
ondersteunen bij rampenbestrijding.
Tegen deze achtergrond is sprake van een verbreding van het veiligheidsspectrum waarbinnen de krijgsmacht
optreedt. Naast het optreden bij conflicten en het afweren van (militaire) dreigingen krijgen in
de taakstelling van de krijgsmacht ook het tegengaan van potentiële dreigingen, kwetsbaarheden en
veiligheidsrisico’s voor de samenleving als geheel meer accent. Dat geldt ook voor het optreden van de
krijgsmacht bij rampenbestrijding.
figuur 19 Het verbrede veiligheidsspectrum
individuele
veiligheid
kwetsbaarheden risico’s dreigingen rampen
6.2 Hoever reikt onze invloed?
Bij het verkennen van omgevingsontwikkelingen is het van belang te beseffen hoe ver onze invloed reikt.
De omgeving heeft invloed op ons en wij hebben invloed op onze omgeving, maar deze invloed verschilt
per onderwerp. In deze omgevingsanalyse is aan deze notie recht gedaan, door zowel dat deel waarop
Nederland nauwelijks invloed heeft (maar dat op zijn beurt wel grote invloed op Nederland heeft) als het
deel waarop het wel enige invloed kan uitoefenen in kaart te brengen. Daarbij gaat het in het bijzonder om
een goed begrip van:
❚ de drijvende krachten, dat wil zeggen in hoge mate autonome, externe ontwikkelingen die van
invloed zijn op de internationale rechtsorde, de belangen van het Koninkrijk en de krijgsmacht;
❚ de actoren die invloed uitoefenen op de internationale rechtsorde, de veiligheidsbelangen
van het Koninkrijk en op de krijgsmacht.
(gewapende)
conicten
De komende twintig jaar: anders en onzekerder – Onzekere veiligheid 57