Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

De euro blijkt niet bestand tegen de middelpuntvliedende krachten en de eurozone valt mede als gevolg van
grote instabiliteit op de internationale financiële markten uiteen. De snelle uitbreiding van de EU heeft hoe
dan ook de interne solidariteit aangetast. Lidstaten grijpen in antwoord op de binnenlandse sociaaleconomische
problemen steeds vaker naar nationale protectionistische maatregelen, waardoor de interne markt
fragmenteert. Als gevolg van deze factoren ontbreekt iedere ambitie tot verdieping van de Europese integratie.
Op veiligheidspolitiek gebied begint zich het feit te wreken dat landen in geheel verschillende mate en
op geheel verschillende wijze door uitdagingen worden bedreigd. In de directe omgeving van Europa doen
zich wijdverbreidt kleinschalige conflicten voor tussen combinaties van staten en niet-statelijke gewapende
milities. Voor Centraal-Europese landen ligt de uitdaging in het Oosten. De Zuid-Europese landen zien hun
belangen vooral in Noord-Afrika op het spel staan. Bij gebrek aan onderlinge solidariteit zijn de lidstaten
niet in staat om een gemeenschappelijk antwoord te vinden op deze divergerende krachten. Bovendien
steken in de oostelijke en zuidelijke regio’s van Europa separatistische krachten weer de kop op.
In de tussentijd is de NAVO haar rol als hoeksteen van de Europese veiligheid kwijtgeraakt. De organisatie
wordt steeds meer als irrelevant ervaren. Het bondgenootschap slaagde er niet in duurzame stabiliteit te
brengen in Afghanistan, waardoor het de facto zijn mondiale ambities opgaf en had te lijden onder een
terugkerend isolationisme in de Verenigde Staten en de groeiende verdeeldheid in Europa.
Koninkrijk
Nederland
Verdeeldheid is er ook in Nederland. Er heerst veel onzekerheid over het voortbestaan van de welvaart en
de veiligheid. Het solidariteitsidee van één maatschappij is verzwakt en sociale fragmentatie ontstaat langs
economische, etnische en ideologische lijnen. Er is veel boosheid, wantrouwen en afkeer van het gevestigde
politieke leiderschap. Nationaal georiënteerde partijen spelen een hoofdrol in de politiek. Nederland is een
angstig en in zichzelf gekeerd land geworden. Steeds meer Nederlanders zoeken hun identiteit in een eigen
‘clan’. Elke groep heeft eigen media die vaak agressief ‘preken voor eigen parochie’. De krimpende oudere
autochtone bevolking is steeds wantrouwender ten opzichte van de grote instroom van niet-Europeanen. Als
gevolg hiervan is de polarisatie in de Nederlandse samenleving tussen ‘oude’ en ‘nieuwe’ bevolkingsgroepen
belangrijk toegenomen. Maar ook binnen de beide groepen is dit het geval. Vooral onder jongeren ligt het
gevaar van radicalisering op de loer. Het geweld binnen de samenleving neemt toe. In veel grootstedelijke
gebieden bestaat een gerede kans op grootschalige verstoringen van de openbare orde.
De machteloosheid van de overheid leidt ook tot verwaarlozing van de vitale infrastructuur waardoor
Nederlands fysieke kwetsbaarheid toeneemt voor de gevolgen van de waterspiegelstijging en elkaar opvolgende
ecologische crises en milieurampen. Een andere grote zorg is de wildgroei van misdaad, met name
cybercrime. De boven- en onderwereld raken ook in Nederland met elkaar verweven. Gezien die dreigingen
is het beroep op de overheid groot voor wat betreft haar klassieke veiligheidsrol. Het belang van Defensie
staat niet ter discussie. Het beroep dat in dit scenario op de krijgsmacht wordt gedaan, is immers vooral
ingegeven door vitale belangen. Daarbij zal de nadruk komen te liggen op de bescherming van het grondgebied
van het Koninkrijk (inclusief de bewaking van de nationale grenzen te land, ter zee en in de lucht), de
verdediging van de Nederlandse economische belangen en de nationale bijstands- en steunverleningstaken
van de krijgsmacht. Extra inspanningen zijn vereist voor de bewaking van de nationale grenzen, de bescherming
van Nederlandse Antillen en Aruba en de beteugeling van binnenlandse onrust. Herinvoering van de
opkomstplicht is in dit scenario aannemelijk.
Nederlandse Antillen en Aruba
Ook het Koninkrijk komt als gevolg van fragmentatiekrachten ernstig onder druk te staan en dreigt uiteen
te vallen. Een machtig drugssyndicaat heeft de politieke bovenwereld weten te infiltreren en volledig greep
gekregen op een aantal eilandregeringen. Door een separatistische koers te varen, probeert men onder het
handhavend gezag van het Koninkrijk uit te komen.
Scenario’s en strategische schokken – Toekomstscenario’s 145