Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

17.1 Defensiebijdrage aan de preventie van de
sociale ontsporing van risicojongeren
In aanvulling op de reeds lopende MBO-trajecten met de regionale opleidingscentra (ROC’n) kan Defensie
op beperkte schaal bijdragen aan de preventie van sociale ontsporing van risicojongeren die ernstige overlast
bezorgen of voor lichte vergrijpen al in aanraking zijn geweest met justitie. Door het aanbrengen van
discipline en structuur kan Defensie mogelijk helpen voorkomen dat deze jongeren verder afglijden naar de
criminaliteit. Afhankelijk van de situatie kan gekozen worden een 24-uurs opvang waarbij de desbetreffende
jongere in een stabiele en gedisciplineerde internaatstructuur wordt opgeleid en eventueel begeleid bij
het oplossen van zijn of haar gedragsproblematiek. Na voltooiing van het traject kan de jongere afhankelijk
van de studieresultaten en het getoonde gedrag solliciteren bij Defensie. In de selectieprocedure hanteert
Defensie in beginsel de reguliere aanname-eisen, met dien verstande dat het in het voorschakeltraject
opgebouwde beeld zorgvuldig wordt betrokken bij de weging van de antecedenten. Het ligt niet op het
pad van Defensie, noch binnen haar vermogen, om perspectief te bieden aan de harde probleemgroep
van criminele en overlastgevende jongeren die al herhaaldelijk met justitie in aanraking zijn geweest en
waarvoor geen gerechtvaardigde hoop meer bestaat dat zij hun gedrag zullen verbeteren en een opleiding
zullen afronden.
17.2 Een mogelijke bijdrage aan een “sociaal jaar”
Een maatschappelijke stage van jongeren wordt soms gezien als een middel om de samenhang in de
samenleving te bevorderen en het begrip burgerschap inhoud te geven. Naast de opvoedkundige werking is
het streven vooral gericht op de ontwikkeling van maatschappelijke kansen en verantwoordelijkheden van
jongeren. In de discussie over een “sociaal jaar” wordt Defensie vaak een rol toegedacht, bijvoorbeeld door
de militaire opkomstplicht te activeren. Het spreekt vanzelf dat de eventuele activering van de militaire
opkomstplicht zeer verstrekkende consequenties heeft voor de inrichting en taakuitvoering van de krijgsmacht.
Een dergelijk besluit zou dan ook eerst aanvullend onderzoek vergen waarin de kosten en baten
zorgvuldig worden gewogen. Een opkomstplicht voor alle jongeren – mannen én vrouwen – zou vanaf het
jaar 2020 neerkomen op de opleiding en training van ruim 200.000 jongeren per jaar, wat voor Defensie
praktisch onhaalbaar is. Een beperkte opkomstplicht leidt tot rechtsongelijkheid. Een alternatieve sociale
dienstplicht is in strijd met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
figuur 36 Aantal jongeren in 2020
Bron: CBS
Geboren in Leeftijd in 2020 Aantal mannen Aantal vrouwen
2002 17 104.000 99.000 203.000
2001 18 106.000 101.000 207.000
2000 19 108.000 104.000 212.000
1999 20 106.000 103.000 209.000
Totaal 424.000 407.000 831.000
Beleidsoverwegingen – Bijdragen van de krijgsmacht aan de sociale samenhang 181