Rapport over toekomst verkenningen - Turnaround Communicatie

kleinere organisatie met minder, maar hoogwaardig personeel en een hogere arbeidsproductiviteit per
medewerker. Ook de verdergaande automatisering heeft hieraan bijgedragen.
De in gang gezette flexibilisering van het personeelsbeleid moet de ontwikkeling van de personeelskosten
op langere termijn beheersbaar maken. Door een meer piramidale en verjongde opbouw van het personeelsbestand
kan een dempende werking op de opwaartse druk van de gemiddelde middensom worden
bewerkstelligd. Daarnaast zal de eventuele verhoging van de AOW-leeftijd mogelijk resulteren in een lagere
aanspraak op de post wachtgelden voor gewezen militairen die drukt op de defensiebegroting. Er is geen
reden te veronderstellen dat op termijn de stijging van de personeelskosten het gangbare looninflatiecijfer
te boven zal gaan.
18.3 Overige exploitatiekosten
Defensie ondervindt een toenemende druk op de exploitatiekosten. Exacte oorzaken ervan zijn lastig aan te
wijzen, maar er zijn wel elementen te onderkennen die een rol spelen. Zo leidt de doorvoering van nieuwe
regelgeving op het terrein van onder meer arbeidsomstandigheden, werk- en rusttijden, milieu, ruimtelijke
ordening, gezondheidszorg, hygiëne en verwerving tot extra kosten. Tevens lijkt sprake te zijn van tegenvallende
brandstofprijzen en exploitatiedruk als gevolg van achterstallig onderhoud en (te) laag geraamde
exploitatielasten van nieuw materieel. De beheersing van deze kostenstijging vormt de komende jaren een
forse uitdaging voor Defensie. De vraag naar de precieze betekenis van de hierboven beschreven kostenontwikkelingen
voor de huidige krijgsmacht is in het kader van de Verkenningen beantwoord door aan de hand
van de recente begrotingsrealisaties van Defensie in kaart te brengen welke kostenposten samenhangen
met de hierboven beschreven opdrijvende effecten.
Uit deze inventarisatie blijkt dat de afgelopen jaren sprake is van een stijging van de exploitatiekosten die
zijn gekoppeld aan de huidige doelstellingen en activiteiten van Defensie. Tot dusver zijn deze oplopende
tekorten op de begroting onder andere verwerkt door het doorvoeren van verbetermaatregelen waardoor
een meer doelmatige bedrijfsvoering mogelijk was. Rekening houdend met onzekerheden bestaat de verwachting
dat Defensie voor het bestendigen van de krijgsmacht in de exploitatiesfeer jaarlijks tussen de 100
en 150 miljoen euro tekort komt. Dit tekort kan naar verwachting niet volledig binnen de defensiebegroting
worden geaccommodeerd zonder aanvullende doelmatigheidsmaatregelen te treffen en het ambitie- en
activiteitenniveau te verlagen. In de berekening van de beleidsopties in het deel V is rekening gehouden
met deze bestendigingskosten.
Beleidsoverweging
De stijging van de reële kosten van defensiematerieel en –personeel vormt mogelijk een substantieel risico
voor de toekomstige bedrijfsvoering van Defensie. Volgens wetenschappelijk onderzoek in het Verenigd
Koninkrijk en de inzichten van het Europese Defensie Agentschap (EDA) zijn de kosten van investeringen
in militair materieel met naar schatting twee tot zeven procent per jaar sneller gestegen dan de inflatie.
Het Britse ministerie van Defensie gaat uit van een blijvende stijging van de investeringskosten van militair
materieel. Nader onderzoek is nodig om te bepalen in welke mate ook de Nederlandse krijgsmacht door
deze ontwikkeling wordt geraakt. Dit onderzoek zou dan tevens betrekking moeten hebben op mogelijke
aanvullende maatregelen om de reële kosten van defensiematerieel en –personeel te beheersen.
Rekening houdend met onzekerheden bestaat de verwachting dat Defensie voor het bestendigen van
de huidige krijgsmacht in de exploitatiesfeer jaarlijks tussen de 100 en 150 miljoen euro tekort komt. Dit
tekort kan naar verwachting niet volledig binnen de defensiebegroting worden geaccommodeerd zonder
aanvullende doelmatigheidsmaatregelen te treffen en het ambitie- en activiteitenniveau te verlagen.
Beleidsoverwegingen – Kostenontwikkelingen 185