5.5 Wettelijke schuldsane

5.5 Wettelijke schuldsaneringen Crisis laat nieuw uitgesproken schuldsaneringen weer stijgen Wanneer iemand schulden heeft en er zelf met de schuldeisers niet uit komt, dan kan hij een wettelijke schuldsanering aanvragen. Dit is geregeld via de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). In 2014 werden ruim 12 duizend nieuwe wettelijke schuldsaneringen uitgesproken door de rechter. Samen met de nog lopende gevallen uit eerdere jaren kwam het totaal eind 2014 op 39 duizend schuldsaneringen uit, eind 2013 waren dat er nog bijna 40 duizend. In 2007, het jaar voorafgaand aan de aanscherpingen van de Wsnp (zie kader Wet schuldsanering natuurlijke personen), bereikte het aantal lopende schuldsaneringen met bijna 43 duizend een hoogtepunt. In 2008 en 2009 veranderen de criteria en daalde de instroom fors. Doordat de uitstroom in die jaren ook relatief hoog was, daalde het aantal lopende zaken tot 31 duizend in 2010. De economische crisis gooide echter roet in het eten. Het aantal mensen met problematische schulden liep gaandeweg weer op. Hierdoor werden in 2010 tot 2012, ondanks de aangescherpte criteria in 2008, weer meer nieuwe schuldsaneringen uitgesproken. Vanaf 2012 is een neerwaartse lijn in de instroom zichtbaar. Naast economische factoren hadden ook veranderingen in de regelgeving in 2012 invloed op het aantal nieuwe zaken. Het aantal lopende schuldsaneringen dat van 2011 tot 2013 steeds toenam, liep in 2014 weer iets terug. Wet schuldsanering natuurlijke personen Op basis van de Wet schuldsanering natuurlĳke personen (Wsnp) kunnen personen die buiten hun schuld door schulden in de problemen zĳn gekomen een schuldsaneringsregeling bĳ de rechter afdwingen. Wanneer de rechter een schuldsanering uitspreekt, dient de schuldenaar gedurende (meestal) drie jaar af te dragen aan zĳn schuldeisers. Mensen met een uitkering zĳn dan alles boven de 95 procent van de bĳstandsnorm kwĳt aan afdrachten en werkenden alles boven de 100 procent. Zowel in 2008 als in 2012 zĳn de criteria voor toelating tot de Wsnp aangescherpt. 122 Armoede en sociale uitsluiting

5.5.1 Wettelijke schuldsaneringen; instroom, uitstroom en lopende zaken, 31 december x 1 000 50 40 30 20 10 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Instroom Uitstroom Lopende zaken Bron: CBS, Statistiek Wet schuldsanering natuurlijke personen. Aandeel (langdurig) lage inkomens in de schuldsanering toegenomen Hoe lager het inkomen, hoe hoger doorgaans het aandeel mensen dat in aanraking komt met de schuldsanering. Tussen personen met en zonder een laag inkomen gaapt een diepe kloof. Van alle personen van 18 jaar of ouder die deel uitmaken van een huishouden met een laag inkomen in 2013 zat 1,8 procent dat jaar in een wettelijk schuldsaneringstraject. Dat is zeven keer zo vaak als bij degenen met een inkomen boven de lage-inkomensgrens (0,3 procent). Bij personen met een langdurig laag inkomen is het aandeel met 2,2 procent ruim acht keer zo hoog. Sinds 2010 zijn de verschillen groter geworden. Dit komt doordat zowel onder personen met een laag inkomen als onder personen met een langdurig laag inkomen het percentage dat in de schuldsanering zit, is gegroeid, terwijl dat onder personen met een hoger inkomens vrijwel hetzelfde bleef. Van het totaal aantal personen in de schuldsanering hadden gemiddeld in de afgelopen jaren drie op de tien een laag inkomen. Bij een op de tien betrof het een langdurig laag inkomen. Vanaf 2010 zijn deze aandelen toegenomen. Armoederisico’s in breed financieel perspectief 123