“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

zich geconfronteerd ziet met een niet-recupereerbare rekening aan gerechtskosten; de som is
volgens het Hof dan ook niet overdreven, evenmin is artikel 6 EVRM geschonden 12 .
Hoewel deze cautio iudicatum solvi in de praktijk ondertussen quasi dode letter is geworden,
dient opgemerkt dat in Nederland deze wijze nog wordt toegepast, hoewel ook daar reeds de
nodige signalen naar de wetgever werden gestuurd 13 .
7. Ook artikel 6 § 3 EVRM waarin o.a. het recht op kosteloze bijstand (van een raadsman)
wordt gewaarborgd, is van belang voor het verdere verhaal. Volgens deze bepaling heeft een
partij recht op “kosteloze rechtsbijstand indien zij onvoldoende middelen heeft en de
toevoeging van een advocaat nodig is voor een behoorlijke rechtspleging. Om het belang van
een behoorlijk (straf)proces te beoordelen moet volgens het Hof worden gelet op
verschillende omstandigheden, met name (i) de complexiteit van de zaak, (ii) de straf die de
beklaagde riskeert en (iii) de mate waarin de beklaagde in staat is zichzelf te verdedigen.” 14
Globaal gezien beschouwt de Europese Commissie de kosten van een gerechtelijke procedure
— gerechtskosten én advocatenkosten — als een obstakel voor de toegang tot het gerecht 15 .
Uit een uitspraak van de Europese Commissie voor de Rechten van de Mens 16 kan afgeleid
worden dat in sommige gevallen een veroordeling in de gerechtskosten een ontoelaatbare
belemmering van de toegang tot het gerecht kan uitmaken. In de lijn van die rechtspraak kan
ook een verwijzing of een veroordeling in de advocatenkosten in extreme situaties leiden tot
een schending van het recht op toegang tot de rechter 17 .
Het Hof van beroep te Brussel heeft reeds in 2003 18 geoordeeld dat het recht op een eerlijk
proces inhoudt dat de verliezende partij moet instaan voor de verdedigingskosten van de
winnende partij. TACK merkt hier op dat het inroepen van het recht op vrije rechtstoegang
niet impliceert dat zonder meer de volledige advocatenrekening kan worden gerecupereerd.
12
EHRM, Tolstoj Miloslavsky v. United Kingdom, 13 juli 1995, Publ. Hof, Serie A, Vol. 316-B,
http://cmiskp.echr.coe.int/.
13
Voor een duidelijke uiteenzetting omtrent de cautio iudicatum solvi in het Nederlandse recht, zie Gerechtshof
Amsterdam 28 juli 2005, JBPR 2005, nr. 70 met noot M. FREUDENTHAL, http://igitur-archive.library.uu.nl.
14
EHRM, Quaranta v. Switzerland, 24 mei 1991, Publ. Hof, Serie A, Vol. 265, §§ 31-32; J. VANDE
LANOTTE en Y. HAECK, Handboek EVRM. Deel 2. Artikelsgewijze Commentaar. Volume I., Antwerpen,
Intersentia, 2004, 604.
15
Bv. ECRM, X&Y v. ederland, 16 maart 1975, nr. 6202/73, D&R, 66.
16
ECRM, Aires v. Portugal, 2 maart 1994, http://ww.echr.coe.int.
17
Parl. St. Senaat 2005-06, nr. 3-1686/1, § 3, http://www.senate.be.
18
Brussel 11 juni 2003, JLMB 2003, 1691; S. TACK, ‘Verhaalbaarheid verdedigingskosten’, JLMB 2005, afl.
131, 1302.
11