“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

geschillen in familiezaken, socialezekerheidsgeschillen en fiscale geschillen 25 , bestond niet
meteen een juridisch kader waarbinnen besloten kon worden tot het verhalen van de kosten
van zijn advocaat.
Het valt dan ook te vermoeden dat de conflicterende partijen die zich niet bevonden in het
contentieux van één van de voornoemde rechtstakken die wél tot vergoeding aanleiding
gaven, en dus géén vergoeding voor hun kosten kregen, zich uiterst benadeeld voelden ten
opzichte van zij die wél voldoening van hun geleden (schade) bekwamen.
Al vlug werd deze ongelijkheid in de rechtsliteratuur 26 aangekaart en kwam het inzicht dat
niet de materieelrechtelijke procesverhouding tussen de partijen (nl. het materieel recht dat
aan de grondslag van het geschil ligt) de verhaalbaarheid bestendig organiseerde maar dat
men veeleer nood had aan een regeling binnen de procesrechtelijke verhouding tussen de
partijen die op een duidelijke, eenvoudig & eenvormige wijze in een procedure voorzag om
de verhaalbaarheid van advocatenhonoraria globaal in te stellen. Slechts voor zover men als
partij een beroep deed op juridische bijstand buiten elk proces om, nl. door het geschil buiten
de rechtbank te laten beslechten, kon men besluiten dat een eventuele toevlucht tot de
materieelrechtelijke procesverhouding een succesvolle grond tot verhaalbaarheid zou
opgeleverd hebben.
§ 2 Procesrechtelijke rechtsverhouding
11. Reeds ettelijke jaren wordt in landen zoals Frankrijk en Nederland al gekeken of er een
mogelijkheid bestaat om via de wet aan de materie een georganiseerde regulering van de
verhaalbaarheid toe te kennen 27 .
In Frankrijk veroordeelt de rechter de in het ongelijk gestelde partij krachtens art. 700 28
ouveau Code de procédure civile tot betaling van de gemaakte kosten die niet behoren tot de
dépens 29 , opgesomd in art. 695, en die bijgevolg frais irrépétibles 30 worden genoemd (al
voorziet art. 700 in een vergoeding voor die kosten) 31 .
25 B. DE TEMMERMAN, ‘De verhaalbaarheid van kosten van juridische bijstand op het knooppunt van
aansprakelijkheidsrecht en procesrecht’, RW 2004-05, 1413.
26 Voor een recente bijdrage: S. TACK, ‘Verhaalbaarheid verdedigingskosten’, JW 2005, 1300.
27 Voor een volledige bespreking, zie B. DE TEMMERMAN, ‘De verhaalbaarheid van kosten van juridische
bijstand of technische bijstand’, TPR 2003, afl. 3, 1013-1076.
28 Artikel 700 Nouveau Code de procédure civile, http://www.lexinter.net; zie voor commentaren op deze
bepaling P. BRUN en L. CLERC-RENAUD, Frais irrépétibles, in Répertoire de procédure civile, Parijs,
Editions, 2000.
29 Daarbij houdt hij rekening met de billijkheid en de economische toestand van de veroordeelde partij.
13