“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

onteigeningsvergoedingen 54 . Het Hof van Cassatie daarentegen kon zich niet vinden in deze
uitspraken en wel omwille van het volgende. Zowel inzake onteigening ten algemene nutte als
in het gemene recht moet, aldus het Hof, het oorzakelijke verband tussen de onteigening en de
door de onteigende aangevoerde schade een noodzakelijk karakter hebben vooraleer de
vergoeding van die schade in de gebruikelijke onteigeningsschadeloosstelling zou kunnen
opgenomen worden. Gezien echter het feit dat de wet, in het geval er geen geschikte stukken
tot vaststelling van het bedrag der vergoeding worden voorgedragen, voorziet in een
verplichte aanstelling van een deskundige die deze taak op zich neemt, vond het Hof dat het
vrijwillig beroep doen op de diensten van een technisch adviseur geen noodzakelijk karakter
had. Het beroep op de medewerking van een technisch raadsman (het arrest van 7 juni 1956),
is een maatregel die de [onteigenden] zelf nuttig achtten, buiten de maatregelen waarin de wet
voorziet; zij kunnen door hun toedoen de uit de onteigening voortvloeiende schade niet ten
laste van de onteigenende overheid verzwaren 55 . Indien de onteigende deze kosten wel had
willen recupereren, had hij via de daartoe voorziene procedure 56 moeten handelen en dus een
deskundige laten aanstellen door de rechter. Bijgevolg vond het Hof dan ook dat deze kosten
van de adviseur door de onteigende zelf moesten gedragen worden, zonder enige kans op het
verhalen hiervan. Recent nog werd door HENKES 57 bevestigd dat dit een verzwaring van de
uit de onteigening voortvloeiende schade ten laste van de onteigende overheid met zich
meebrengt, wat een fout van de onteigende inhoudt.
Met deze toch wel overtuigde en vaststaande mening van het Hof van Cassatie toentertijd, het
arrest van 11 april 1956 inzake buitencontractuele aansprakelijkheid bevestigend, bleef het
een tiental jaar vrij rustig en zonder veel betwistingen hieromtrent in de Belgische
rechtspraak.
54 Voor (recentere) kritiek, zie: M. NIHOUL, ‘La répétibilité des honoraires du conseil en matière
d’expropriation: vers une indemnité de défense en marge du droit commun?’, JT 1996, 401-410; F. MERTENS,
“Verhaalbaarheid van kosten van bijstand inzake onteigening: een gefnuikt pilootproject”, in F. EVERS en P.
LEFRANC, De verhaalbaarheid van de kosten van verdediging: en wat met de toegang tot de rechter?,
Tegenspraak Cahier 25, Brugge, die Keure, 2005, 179.
55 Deze overwegingen passen in een beoordeling van een ‘juridische causaliteit’, d.i. een beoordeling van
causaliteit die tot doel heeft de grenzen van de vergoedbare schade vast te stellen. zie bv. J.H. NIEUWENHUIS,
‘Eurocausaliteit. Agenda voor het Europese debat over toerekening van schade’, TPR 2002, 1700.
56 Art. 7 Wet op de onteigening ten algemene nutte.
57 Concusie Advocaat-generaal HENKES bij Cass. 5 mei 2006, JLMB 2006, 857, JT 2006, 339 met noot B. DE
CONINCK, 857, JW 2007, 412 met noot W. RASSCHAERT, Pas. 2006, 1017, P&B 2006, 103, Rec. gén. enr.
not. 2007, 316.
19