“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

42. Tientallen vragen rezen naar de implementatie van dit arrest en verschillende interpretaties
werden naar voor geschoven. Zo was er een, mijns inziens vindingrijke, strekking in de
rechtsleer, die stelde dat het arrest restrictief moest geïnterpreteerd worden. De reden luidde
toen dat om het ereloon van de advocaat van de schuldeiser als component van de schade te
kunnen beschouwen, het niet volstond dat de wanprestatie foutief was, maar dat ook de
weigering om de schade te betalen foutief was (en de schuldeiser ‘noodzakelijk’ naar de
rechtbank moest gaan, omdat de schuldenaar volstrekt ten onrechte het been stijf hield).
LAMON 128 daarentegen pleitte ervoor dat het arrest zo geïnterpreteerd werd dat de
advocatenkosten konden worden gerecupereerd wanneer ze noodzakelijk werden gemaakt
(d.w.z. veroorzaakt) door de contractuele wanprestatie. Wanneer dus een schuldenaar niet
vrijwillig de schade vergoedde die in oorzakelijk verband stond met de contractuele
wanprestatie, de schuldeiser in het overgrote deel van de gevallen wél verplicht was om
zijn/haar schadevergoeding te bekomen door een advocaat in te schakelen indien er een
causaal verband was in de zin van artikel 1151 B.W. LAMON wees erop dat het toen al
denkbaar was dat niet in alle gevallen de kosten- en ereloonstaten van de advocaat van de
winnende partij recupereerbaar waren. Toen reeds was er rechtspraak voor handen die de
rechtsplegingsvergoeding van de verliezer ten laste legde van de winnende partij.
c. Nadelen & beperkingen van het cassatiearrest
43. Volgens het Hof van Cassatie 129 in 2004, konden het honorarium en de kosten van een
advocaat of technisch raadsman die de benadeelde van een contractuele fout had betaald,
worden beschouwd als een te vergoeden bestanddeel van zijn schade, in zoverre zij het
noodzakelijk gevolg waren van de wanuitvoering van de overeenkomst.
44. Meteen hier aan toe te voegen, werd er een deur open gelaten voor een evolutief
aansprakelijkheidsrecht in procesrechtelijke verhoudingen. Hoewel de intentie van de
wetgever vernieuwend was en allerminst te vroeg kwam, rees meteen ook de vraag of dit niet
zou leiden tot een play-in-the-play scenario, waarbij overvloedig misbruik zou gemaakt
128 H. LAMON, ‘The winner takes it all’, De Juristenkrant 2004, afl. 94, 9.
129 Cass. 2 september 2004, De Verz. 2005, 358 met noot P. GRAULUS, ‘De verhaalbaarheid van de
verdedigingskosten: het Hof van Cassatie gaat verder in op de ingeslagen weg’, JLMB 2004, 1320 met noot. M.
GOUDEN en D. PHILIPPE, ‘Les honoraires d’avocat et les frais d’expert constituent un élement du dommage’,
JT 2004, 684 met noot B. DE CONINCK, ‘Répetibilité et responsabilité civile: un arrêt de principe’, JW 2004,
953 met noot RdC, RABG 2005, 212 met noot N. CLIJMANS, ‘De verhaalbaarheid van het honorarium en de
kosten van de advocaat’, Rev. ot. b. 2004, 471 met noot D. STERCKX, ‘Des frais et honoraires d’avocat et de
conseil technique comme élément du dommage’, JT 2004, 786 met noot F. GLANSDORFF, ‘Répétibilité des
honoraires. Recommandation aux avocats à la suite de l’arrêt de la Cour de Cassation du 2 septembre 2004’.
42