“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

“(…) De verzekeraar die de schadevergoeding betaald heeft, treedt ten belope van het bedrag
van die vergoeding in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde
tegen de aansprakelijke derden. (…)”
Er werd dus geen rekening gehouden met het quasi-delictueel of contractueel karakter van de
aansprakelijkheid 248 . Hierbij dient wel onverwijld opgemerkt dat deze subrogatie maar plaats
kon vinden voor zover er effectief sprake was geweest van een daadwerkelijke betaling.
Een eerste probleem waarmee dit soort verzekeraars zich geconfronteerd zag, was de positie
die zij moesten innemen. De rechtsbijstandsverzekeraars waren gewoonlijk slechts actief op
de achtergrond, terwijl de noodzaak zich nu stelde om als partij betrokken te zijn opdat
terugvorderbaarheid mogelijk was. Zij konden dit doen door vrijwillig tussen te komen 249 of
naderhand een procedure in te leiden om in eigen naam de uitgekeerde advocatenkosten in
rechte terug te vorderen 250 . De vraag of het daarbij wel wenselijk was voor de verzekeraars
om op te treden als partij in het geding, bleef vrij omstreden 251 . De kans was immers steeds
vrij groot dat de verzekeraar aan het eind van de rit met lege handen achterbleef door het soms
langdurig rekken van de procedures. De verzekeraar was daarenboven vrij schuchter om zich
in het geding te gewagen, uit vrees dat de rechter zijn uitspraak zou laten beïnvloeden door de
vermeende vermogenstoestand van de eerstgenoemde.
Een oplossing werd aangereikt door CALLEWAERT en DE CONINCK 252 . Zij pleitten
ervoor om gebruik te maken van de rechtsfiguur van naamlening 253 . Hierbij zou de verzekerde
overeenkomen met de verzekeraar om in eigen naam maar voor rekening van de verzekeraar
het verhaal uit te oefenen dat de verzekeraar op grond van de subrogatie kan doen gelden
tegen de aansprakelijke derde. Hierdoor hoeft de verzekeraar niet meer formeel in de
procedure tussen te komen maar kan hij toch terugbetaling bekomen van de uitgekeerde
advocatenkosten. Het is echter belangrijk hierbij voor ogen te houden dat, zoals
CALLEWAERT en DE CONINCK ook opmerken, deze manier van handelen slechts
slaagkans zou kennen indien de tegenpartij niet weet dat een rechtsbijstandsverzekering
248
M. FONTAINE, Verzekeringsrecht, Brussel, Larcier, 1999, nr. 497.
249
Artikel 813 § 1 Ger.W.
250
P. COLLE en S. ZEGERS, ‘De terugvorderbaarheid van de erelonen van advocaten en verzekeringen’,
Tijdschrift voor Verzekeringen 2006, afl. 354, 45.
251
Zie hierover meer C.A. VAN OLDENEEL, ‘Terugvorderbaarheid van advocatenhonoraria: naar een
wetgevend initiatief’, Assurinfo 17 februari 2005, nr. 7, p.12.
252
V. CALLEWAERT en B. DE CONINCK, ‘La répétibilité des frais et honoraires d’avocat après l’arrêt de la
Cour de Cassation du 2 septembre 2004: responsabilité et assurances’, RGAR 2005, 13944.
253
Deze rechtsfiguur werd trouwens al eerder in de verzekeringswereld toegepast als proceseconomische
oplossing voor verzekeraars die na hun uitbetaling een regresvordering wensten in te stellen. zie P. RUBENS,
‘Subrogatie in transportverzekeringen – Overzicht van rechtspraak 1975-1999’, TBH 2000, 760-761.
66