“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

77. Meer dan ooit werd duidelijk dat principieel gekozen moest worden om de weg van de
disparate rechtspraak te begaan, of te zorgen voor een wetgevend kader. Hoewel verder zal
blijken dat verscheidene wetsvoorstellen het niet gehaald hebben, leek er medio 2007 toch
schot in de zaak te komen. In wat volgt zal kort worden ingegaan op de wetsgeschiedenis van
de situatie zoals zij nu is, nl. met als (voorlopig) sluitstuk de wet van 21 april 2007 en
bijhorend K.B.
c. Wat met de juridische tweedelijnsbijstand?
78. Een prangend vraagstuk die velen bezighield na het septemberarrest van 2004, was de
vraag of de partij die bijgestaan was door een advocaat, naar aanleiding van juridische
tweedelijnsbijstand, toch de kosten en het ereloon van de advocaat kon terugvorderen, ook al
had deze partij ze dus zelf niet hoeven te betalen 257 . Met andere woorden, in hoeverre kon de
minder bedeelde onder ons toch aanspraak maken op een vergoeding voor zijn advocaat, ook
al was deze niet met eigen penningen betaald?
De commissie Rechtsbijstand boog zich hierover en uitte enkele belangrijke denkpistes die
konden gevolgd worden bij het uitwerken van een wetgevend initiatief. Centraal in deze
ideeën stond wel het uitgangspunt dat de toegekende vergoeding voor de tussenkomst
uitsluitend en geheel toekwam aan de advocaat.
Een eerste oplossing bestond erin de tussenkomst van het bureau voor rechtsbijstand te
verbeteren, m.n. een aanpassing van het toenmalige artikel 664 Ger.W.:
1”Rechtsbijstand bestaat erin degenen die niet over de nodige inkomsten beschikken om de
kosten van rechtspleging, zelfs van een buitengerechtelijke rechtspleging, te bestrijden, geheel
of ten dele te ontslaan van de betaling van de zegel-, registratie-, griffie- en uitgifterechten en
van de andere kosten welke deze rechtspleging medebrengt [daaronder begrepen de
rechtsplegingsvergoeding]. Hij verschaft aan de betrokkene ook kosteloos de tussenkomst van
openbare en ministeriële ambtenaren onder de hierna bepaalde voorwaarden” 258 .
Hiervoor moest de pro Deo-advocaat bij het indienen van een aanvraag tot het bekomen van
kosteloze rechtspleging bij het bureau voor rechtsbijstand melding maken van een eventuele
veroordeling tot betaling van een RPV, waarna deze in debet moest worden geboekt.
257
Het is de Staat die bij wijze van forfaitaire tegemoetkomingen een vergoeding verleent aan de advocaat voor
de geleverde diensten.
258
M. SCHOUTEDEN, ‘Verhaalbaarheid van de erelonen in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand’, in
F. EVERS en P. LEFRANC, De verhaalbaarheid van de kosten van verdediging: en wat met de toegang tot de
rechter?, Tegenspraak Cahier 25, Brugge, die Keure, 2005, 137.
68