“De verhaalbaarheid van advocatenhonoraria” - E-thesis

“dat … de schuldenaar, bij wanuitvoering van een contractuele verplichting, volledig moet
instaan voor het verlies van de schuldeiser en voor de winst die hij heeft moeten derven,
behoudens de toepassing van de artikelen 1150 en 1151 B.W”.
Daarna wijst zij op de door haar gestelde regel in het arrest van 9 mei 1986, waarbij de aan de
schuldeiser verschuldigde schadevergoeding alleen datgene inhoudt wat een ‘onmiddellijk en
rechtstreeks gevolg’ is van de contractuele wanprestatie van de schuldenaar.
De beide voorgaanden samen genomen, concludeert het Hof dat schadevergoeding
verschuldigd is voor alleen datgene wat ‘een noodzakelijk gevolg’ is van die contractuele
wanprestatie. Het is m.a.w. niet meer expliciet gesteld dat dit tevens een ‘onmiddellijk en
rechtstreeks’ gevolg moet zijn;
“dat het honorarium en de kosten van een advocaat of van een technisch raadsman die de
benadeelde van een contractuele fout heeft betaald, een vergoedbaar element van zijn schade
kunnen vormen, in zoverre zij dat noodzakelijk karakter vertonen”.
Opvallend hierbij is dat de toenmalig advocaat-generaal in zijn conclusie afweek van de door
het Hof gehanteerde piste. Hij vond het ‘in de huidige stand van ons positief recht gewaagd’
om ‘de rechtspraak van het Hof te laten varen’. Hij besloot ‘in weerwil van voormeld arrest
van 28 april 1986’ dat het bestreden arrest waarbij een veroordeling werd uitgesproken tot
terugbetaling van het honorarium van de advocaat niet naar recht verantwoord was 125 .
Wat er ook van zij, deze uitspraak beantwoordt de vraag met welke elementen nu precies
rekening diende te houden worden bij het bepalen van de verhaalbaarheid van kosten door de
regel voorop te stellen dat alleen die kosten konden teruggevorderd worden die een
‘noodzakelijk karakter’ vormden. Waar nu juist het duidelijk afgelijnde toepassingsgebied van
het woord ‘noodzakelijk’ zijn grenzen kent, is dit ontegensprekelijk een feitenkwestie en
behoort dit onmiskenbaar tot de soevereine 126 appreciatiebevoegdheid van de rechter 127 .
125 P. LEFRANC, ‘Verhalen van kosten’, in F. EVERS en P. LEFRANC (eds.), De verhaalbaarheid van de
kosten van verdediging: en wat met de toegang tot de rechter, Brugge, Die Keure, 2005, 78.
126 P. VAN ORSHOVEN, ‘The loser’s standing small?’, De Juristenkrant 2004, afl. 94, 8.
127 Eensluidende rechtsleer heeft hierbij opgemerkt dat de beoordeling van de verhaalbaarheid bij contractuele
aansprakelijkheid dezelfde is als bij buitencontractuele aansprakelijkheid; H. DE RODE en J. GEORGE, ‘Vae
victis! La répétibilité des honoraires d’avocat’, De Verz. 2005, 252; B. DE TEMMERMAN, ‘De verhaalbaarheid
van kosten van juridische bijstand op het knooppunt van aansprakelijkheidsrecht en procesrecht’, RW 2004-05,
1404-1405; C. PARMENTIER, ‘Le caractère nécessaire de l’intervention de l’avocat, condition de la répétibilité
des frais de défense’, JLMB 2005, 679; A. VAN OEVELEN, ‘Recente vernieuwende cassatierechtspraak inzake
schade en schadeloosstelling in het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht’, in M. DEBAENE en P. SOENE
(eds.), Aansprakelijkheidsrecht. Actuele tendenzen, Brussel, Larcier, 2004, 231. Vgl. L. CORNELIS,
‘Ongeschikt voor gevoelige juristen: over de interne verhouding tussen schade en causaal verband, in M.
DEBAENE en P. SOENE (eds.), Aansprakelijkheidsrecht. Actuele tendenzen, Brussel, Larcier, 2004, 176-186.
41