Acute boekje - REP-Online

spiegels kunnen gemakkelijk tot coma leiden. Co­inname met alcohol (wat vaak
gebeurt) versterkt het effect aanzienlijk.
Anamnese/lichamelijk onderzoek
Myoklonieën, bloeddruk, pols (GHB geeft een bradycardie), miosis. Vrijwilige
auto­intoxicatie? (tijdens GHB­intoxicatie kan verkrachting plaatsvinden.)
Aanvullend onderzoek
Glucose, bloedgasanalyse, ethanol, het wordt niet opgepikt in de toxicologiescreening
van de urine. Evt. CT­cerebrum (ter exclusie van een neurologische
oorzaak van het coma). Overweeg bloed of urine af te nemen voor GHB­bepaling
zodat in het geval van onvrijwillige intoxicatie bij evt. juridische aangifte door
de patiënt toediening bewezen kan worden. Overleg met apotheker over lokale
mogelijkheden tot bepaling uit welk lichaamsmateriaal en bewaarcondities.
Beleid
Ondersteunend. Er is geen antidotum. Maagspoelen en actieve kool heeft geen
zin. De patiënt knapt < 4 uur op en dit gebeurt verrassend snel. Als de patiënt
langer comateus blijft, moet aan een andere oorzaak worden gedacht.
Referenties
• Chin RL, et al. Clinical course of gamma­hydroxybutyrate overdose. Ann Emerg Med.
1998;31:716­22.
• Li J, et al. A tale of novel intoxication: A review of the effects of γ­hydroxybutyric acid with
recommendations for management. Ann Emerg Med. 1998;31:729­36.
• Snead OC III, et al. Drug therapy. γ­Hydroxybutyric Acid. N Engl J Med. 2005;352:26.
18.5 Etsende stoffen
Algemeen
De belangrijkste etsende stoffen zijn zuren (azijnzuur, salpeterzuur, fluoride)
en logen (natronloog, soda, natriumhypochloriet (bleek), amoniumhydroxide).
Het etsend effect van logen is vaak ernstiger, omdat dit een andere type necrose
veroorzaakt (liquefactienecrose, in tegenstelling tot coagulatienecrose bij zuren).
Waterstoffluoride dient apart te worden genoemd i.v.m. specifieke toxiciteit. Deze
middelen zijn voor huishoudelijk gebruik (schoonmaakmiddelen) en industrieel
beschikbaar. Blootstelling aan etsende stoffen kan middels huidcontact,
contact met slijmvliezen/oog, inhalatie of door ingestie. De toxiciteit wordt m.n.
bepaald door de pH (< 4 of > 10) van de oplossing. Verder zijn de contacttijd met
het epitheel en de omvang van het blootgestelde oppervlak van belang. Huidlaesies
worden gescoord naar analogie van brandwonden. Bij inhalatie: hoesten,
dyspneu, bronchospasme, stridor als gevolg van glottis­/larynxoedeem. Ook bij
ingestie staan lokale effecten zoals etsingen en perforaties op de voorgrond.
Dit kan aanleiding geven tot bloedingen of mediastinitis. Bij aspiratie ontstaat
een chemische pneumonitis. Bij ingestie van grotere hoeveelheden zullen de
effecten van absorptie meer op de voorgrond staan: hemolyse, metabole acidose,
DIC, acute tubulusnecrose/nierinsufficiëntie. In tegenstelling tot. andere zuren
kan waterstoffluoride via de huid/slijmvliezen naar diep s.c. penetreren en onoplosbare
zouten vormen (vooral Ca­zouten). Zowel na ingestie als bij huidcontact
is sprake van volledige absorptie. Dit kan < 2­3 uur leiden tot een ernstige hypocalciëmie
met ernstige ritmestoornissen als gevolg. Ook komen hyper kaliëmie,
hypomagnesiëmie, hypoglykemie, paresthesieën en depressie van het ademhalingscentrum
voor. Bij oplossingen < 50% kunnen toxische effecten pas na
uren optreden.
Anamnese/lichamelijk onderzoek
Cave: blaren op lippen/mond kunnen wijzen op een ernstige intoxicatie, maar
het ontbreken ervan sluit een ernstige intoxicatie niet uit. Stemverandering,
stridor, dyspneu, s.c. emfyseem.
Laboratoriumonderzoek
Bloedgasanalyse, Hb, Na, K, Cl, Ca, Mg, creatinine, glucose, APTT, INR, fluoridespiegels.
Aanvullend onderzoek
ECG , X­thorax (pneumomediastinum).
Bij ernstige intoxicaties is een oesofagogastroscopie direct geïndiceerd. In
mildere gevallen bij aanhoudende pijnklachten bij voorkeur nog binnen 24 uur
scopiëren. Dit met het oog op behandeling ter preventie van een oesofagusstenose.
Later scopiëren (vooral tussen dag 5 en 2 weken na ingestie) geeft een
groter risico op perforatie. Bij verdenking op glottis­/larynxoedeem laryngoscopie
en tijdige intubatie.
Beleid
Een tweede contact met slijmvliezen van de oesofagus dient te worden vermeden
(niet maagspoelen of laten braken). Huid/slijmvliezen langdurig spoelen,
216 ACuTe Boekje INTerNe GeNeeSkuNDe INToXICATIeS
217