Acute boekje - REP-Online

• Maak een differentiaaldiagnose (zie verder). Cave: tot 50% zal cardiovasculair
van origine zijn!
• Gericht aanvullend labonderzoek (bloedbeeld, elektrolyten, nierfunctie,
trans aminasen, amylase, CK, LDH, troponine, stolling, D­dimeer).
• Maak ECG, verricht een X­thorax, arteriële bloedgasanalyse en evt. CT­angio
(indien niet al eerder gebeurd).
Definitieve zorg
Behandel de werkdiagnose (zie overige hoofdstukken).
Differentiaaldiagnose (meest voorkomend)
• Cardiovasculair:
­ ischemie;
­ pericarditis;
­ aorta dissectie.
• Pulmonaal:
­ longembolie;
­ pleuritis;
­ pneumonie;
­ pneumothorax.
• Gastro­intestinaal/abdominaal:
­ reflux oesofagitis en/of spasmen;
­ oesphagusruptuur/boerhaavesyndroom;
­ ulcus maag of duodenum;
­ galsteenkoliek/cholecystitis;
­ pancreatitis.
• Thoraxwand:
­ costochondraal, myogeen;
­ herpes zoster.
• Psychogeen/overig:
­ hyperventilatiesyndroom/paniekstoornis;
­ depressie.
Referenties
• Advanced life support group. Acute medical emergencies; the practical approach.
Textbook 2001.
• Cayley W. Diagnosing the cause of chest pain. Am Fam Physician. 2005;72:2012.
• Erhardt L, et al. Task force on the management of chest pain. Eur heart J. 2002;23:1153.
5. Acute dyspneu
Primary assessment
• Stabiliseer de patiënt volgens ABCDE­schema (hoofdstuk 2) en zoek daarbij
gericht naar de acuut levensbedreigende oorzaken: luchtwegobstructie, ademhalingsproblemen
(acuut ernstig astma, COPD­exacerbatie, longoedeem,
spanningspneumothorax), circulatieproblemen (hypovolemie, longembolie,
linkerventrikelfalen, harttamponade, aritmie).
• Airway: controleer vrije ademweg, cave: obstructie/corpus alienum, evt.
heimlich manoeuvre, en geef zuurstof 15 l/min via non­rebreathing­masker.
Ook bij astma/COPD ‘hypoxie is dodelijk, hypercapnie niet’. Later titreren
o.g.v. bloedgasanalyse en perifere saturatiemeting.
• Breathing: zoek naar en behandel spanningspneumothorax, bronchospasmen
en longoedeem.
• Circulation: beoordeel circulatie en zorg voor i.v.­toegang. Sluit patiënt aan op
monitor met bewaking van hartritme. Maak ECG.
• Verricht een X­thorax en arteriële bloedgasanalyse.
• Start behandeling: denk aan nitraten, bronchodilatoren, diuretica, drainage
van spanningspneumothorax, LMWH.
Reassessment
• Controleer stabiliteit, opnieuw het ABCDE­schema doorlopen indien patiënt
niet stabiel is.
• Titreer zuurstoftoediening o.g.v. perifere saturatie (> 90%) en bloedgassen
(i.v.m. risico op hypercapnie).
Secondary assessment
• Anamnese:
­ astma/COPD: allergie, atopie, frequentie, roken, sputum, infectie,
medicatie;
­ longembolie: dyspneu, hemoptoë, risicofactoren DVT, Wells­score?;
­ cardiaal: infarct, orthopneu, nycturie, palpitaties, pijn op de borst.
• Geheel lichamelijk onderzoek. Let in het bijzonder op ademfrequentie,
cyanose, CVD, harttonen en souffles, ademgeruis, pleura­ en pericardwrijven,
perifere pulsaties en zo nodig bloeddruk.
• Maak een differentiaaldiagnose (zie onder).
34 ACuTe Boekje INTerNe GeNeeSkuNDe ACuTe DySPNeu
35