Acute boekje - REP-Online

handel en diefstal van recepten/medicatie door de medicatieverstrekking af
te stemmen; wees terughoudend.
• Ontslag: dit vraagt enige voorbereiding; vermeld in de (voorlopige) medische/
verpleegkundige ontslagbrief de volgende gegevens: bestemming dakloze
patiënt, behandeling, aangewezen nazorg, medicatie met dosering en verstrekfrequentie,
laatste moment van verstrekking van opiaten, specifieke
nazorgadviezen, poliklinische afspraken en naam van de behandelaar,
alsmede uw contactgegevens ter overleg via korte lijnen.
• Contactadres daklozenzorg: meestal te achterhalen via lokale GG&GD.
Nationaal tel.: 030 2523004; www.ggd.nl.
23.13 Extravasatie van chemotherapie
Maatregelen
Alle cytostatica kunnen lokale reacties geven, neem daarom altijd onderstaande
maatregelen:
• Stop de toediening bij pijn, branderig gevoel, jeuk of zwelling ter plaatse van de
toediening of proximaal ervan, laat de infuusnaald zitten, leg de arm hoog.
• Bescherm jezelf en de omgeving (handschoenen, schort, masker, beschermbril
en matje onder de arm).
• Probeer het extravasaat te verwijderen door 3­5 ml bloed op te trekken.
• Markeer de aangedane plek.
• Raadpleeg de specifieke aanvullende maatregelen per type cytostaticum
in het protocol dat op de eigen afdeling aanwezig dient te zijn (bv. koelen,
verwarmen, injectie met natriumthiosulfaat 10%, hydrocortisonzalf of DMSO
100% zalf). Elke afdeling waar met cytostatica wordt gewerkt, heeft een extravasatieset
(beheer: apotheek).
• Indien lokaal gebruikelijk: consulteer apotheker en plastisch chirurg.
• Vervolg de aangedane plek dagelijks.
Indien de arts of verpleegkundige in aanraking komt met een cytostaticum:
• Kleding of handschoenen uittrekken.
• Spoel de aangedane plek ruim met water en was met vloeibare zeep, zo nodig
douchen.
• Indien besmet, gedurende 15 min onder de douche ogen spoelen.
• Behandel een wond als extravasatie indien de huid is beschadigd. Verwondingen
geforceerd laten bloeden, vervolgens spoelen met veel water.
• Beperk besmettingen van de omgeving en vraag deskundige hulp bij het
opruimen.
Een ernstige complicatie kan lokale necrose zijn. Risico op ernstige lokale
necrose na extravasatie bestaat m.n. bij:
• Anthracyclines (doxorubicine (adriamycine), epirubicine (epi­adriamycine),
daunorubicine (idarubicine))
• Vinca­alkaloiden (vincristine, vinblastine, vindesine, vinorelbine).
• Alkylerende middelen: cyclofosfamide, dacarbazine, ifosfamide.
• Taxanen: docetaxel, paclitaxel.
• Overige: amsacrine, cisplatinum, dactinomycine, mitomycine, chloormethine
(mitoxine, stikstofmosterd), carmustine (BCNU).
De handelswijze van extravasatie van niet­chemotherapeutische i.v.­middelen bij
maligniteiten, zoals monoclonale antilichamen (bv. rituximab, alemtuzumab,
trastuzumab) en proteasoomremmers (bortezomib), is hetzelfde als bij extravasatie
van chemotherapie. Lokale necrose is bij deze middelen echter niet te
verwachten.
Referenties
• Integrale Kankercentra. Zakboekje middelen bij maligne aandoeningen. 2005.
• Oxford Handbook of Clinical Hematology, 2 nd ed. 2004.
• Veilig werken met cytostatica, Toetsingscriteria 1. 2004.
312 ACuTe Boekje INTerNe GeNeeSkuNDe DIVerSe
313