Acute boekje - REP-Online

aneurysma aorta abdominalis, ectopische zwangerschap, miltruptuur),
dunnedarminfarct (mesenteriaal trombose), acute pancreatitis, abdominale
sepsis (bv. darmperforatie), acuut myocardinfarct, diabetische ketoacidose.
• Lichamelijk onderzoek; mate van onrust/ziek zijn, bewegingsdrang, tekenen
van anemie, huidlaesies, koorts, Kussmaul­ademhaling, buikonderzoek
inclusief liezen/breukpoorten, genitalia en recto(vaginaal) toucher, loslaatpijn,
psoaspijn.
• Registreer ernst van de pijn, gebruik evt. een VAS­score en spreek pijnstilling
af. Zie hoofdstuk 2. Cave: het geven van pijnstilling heeft geen invloed op de
uiteindelijke behandeling en prognose van patiënten met acute buikpijn.
• Zet aanvullende diagnostiek en behandeling in, gericht op de meest waarschijnlijke
diagnose.
• Denk bij laboratoriumdiagnostiek aan arteriële bloedgasanalyse, amylase,
troponine, leverenzymen, zwangerschapstest, urineonderzoek, ECG.
• Routinematig verrichten van buikoverzichtsfoto en thoraxfoto heeft een
beperkte diagnostische waarde, tenzij klinische verdenking op perforatie of
extra­abdominale oorzaak.
• Echografie is vooral zinvol bij verdenking op galsteenlijden. In overige
gevallen vaak weinig conclusieve uitslag. CT­scan van het abdomen heeft in
de meeste gevallen de voorkeur indien aanvullende diagnostiek gewenst is.
• Vraag bij verdenking op peritoneale prikkeling consult aan bij chirurg.
• Breng bij heftig braken een maagsonde in.
Differentiaaldiagnose (meest voorkomend)
• Gastro­intestinaal:
­ gastro­enteritis, inflammatoir darmlijden;
­ intestinale ischemie;
­ diverticulitis;
­ appendicitis;
­ ulcus pepticum;
­ darmobstructie en/of perforatie.
• Pancreas, lever, galwegen, milt:
­ pancreatitis;
­ cholecystitis, cholangitis;
­ hepatitis, leverabces;
­ spontane bacteriële peritonitis;
­ miltbloeding/­infarct.
• Urinewegen:
­ nier­ of uretersteen;
­ pyelonefritis.
• Gynaecologisch:
­ salpingitis;
­ torsie/cyste van ovarium;
­ ectopische zwangerschap.
• Buikwand:
­ m. rectushematoom.
• Retroperitoneal:
­ aneurysma aorta;
­ retroperitoneale bloeding.
• Supradiafragmatisch:
­ myocardinfarct, pericarditis;
­ pneumonie, pneumothorax.
• Endocrien:
­ diabetische ketoacidose;
­ addisoncrisis.
• Overige:
­ beklemde lies­ of femoraalbreuk;
­ herpes zoster;
­ sikkelcelcrisis.
Referenties
• Advanced life support group. Acute medical emergencies; the practical approach.
Textbook 2001.
• Mahler CW, et al. Aanvullende diagnostiek bij volwassenen met acute buikpijn. Ned
Tijdschr Geneesk. 2004;148(50):2474­80.
• Manterola C, et al. Analgesia in patients with acute abdominal pain. Cochrane database
syst rev. 2007 Jul (18);3:CD005660.
42 ACuTe Boekje INTerNe GeNeeSkuNDe ACuTe BuIkPIjN
43