Acute boekje - REP-Online

ta b e l 23.2 m e d i c a m e n t e u s b e h a n d e l i n g s a l g o r i t m e
Ernst delirium/specifieke
omstandigheden
Licht delirium
(= onrust ’s avonds)
Matig ernstig delirium
(= onrust ’s middags en
’s avonds)
ernstig delirium
(= gehele dag onrustig of
hevige motorische onrust,
verwijdert infuus etc.)
Delirium met extreme
angst en onrust, acuut
interfererend met de
medische behandeling
Bij verbetering: dosering
in 3 dagen verminderen en
stoppen
Bij onvoldoende verbetering
op dag 2 of bij
verslechtering
Dosering haloperidol per
24 uur
(niet bij parkinsonisme)
Begin op vaste tijden op
dag 1 met
16.00 uur: 0,5 mg en
20.00 uur: 0,5 mg
12.00 uur: 0,5 mg, 16.00
uur: 0,5 mg en 20.00 uur:
0,5 mg (evt. haloperidoldosering
verdubbelen op
dag 2, of indien leeftijd
< 65 jaar)
2,5 mg i.m. of i.v., 1-2 dd
herhalen en geriatrisch
consulent of verpleegkundige
inschakelen;
familie laten voorlichten
(folder)
overdag: consulent direct
inschakelen
’s Nachts: 5 mg haloperidol
i.v., totdat verbetering
optreedt ieder uur 2,5 mg
herhalen tot max. 20 mg dd
Comedicatie
om 20.00 uur temazepam
10 mg, zo nodig nog
eenmaal herhalen (oraal
of rectaal)
om 20.00 uur temazepam
10 mg, zo nodig nog
eenmaal herhalen (oraal
of rectaal)
Bij onvoldoende sedatie
kan lorazepam (oraal, i.m.
of i.v.) 0,5 mg per keer tot
2 mg dd worden bijgegeven,
liefst ook op vaste
tijden
Bij onvoldoende sedatie
kan lorazepam (oraal,
i.m. of i.v.) 0,5 mg tot 2
mg dd (temesta) worden
bijgegeven
Consulent in schakelen In principe geen andere
medicatie dan genoemd,
tenzij na overleg met
consulent
• Bij oudere patiënten en bij patiënten met een dementie is het advies met de
laagste dosering haloperidol te starten. De nieuwe, atypische antipsychotica
kunnen als alternatief voor haloperidol worden overwogen.
• Bijwerkingen van haloperidol zijn: extrapyramidale verschijnselen (parkinsonisme,
akathisie (bewegingsonrust) en acute dystonie), hyperthermie en
MNS, bronchiale hypersecretie en vooral in hoge doseringen een verlenging van
het QTc­interval met torsade des points, ventriculaire tachycardie en aritmie.
• Controleer dagelijks op extrapyramidale bijwerkingen en wees beducht op
urineretentie van de blaas en/of obstipatie.
• Cave: slikstoornissen, aspiratie en andere nadelige effecten sedatieve
co medicatie.
Referentie
• Richtlijncommissie delirium van de Commissie Kwaliteitszorg van de Nederlandse Vereniging
voor Psychiatrie, i.s.m. de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie.
Richtlijn Delirium. 2005.
23.3 Anafylactische reactie
Anamnese
• Binnen zeer korte tijd: jeuk, verstopte neus, hoesten, dyspneu, misselijkheid,
braken, buikkrampen, diarree. Soms: paresthesieën, convulsies, coma.
• Uitlokkend moment: voeding (bv. vis, schelpdieren, noten), insectenbeet,
medicatie, i.v.­röntgencontrast, toediening van plasma/bloedproducten (cave:
bij IgA­deficiëntie), preëxistente allergie (bv. pollen). Ook vragen naar automedicatie
(NSAID’s etc.).
Lichamelijk onderzoek
Huidafwijkingen: erytheem, gegeneraliseerd urticaria, angio­oedeem, conjunctivale
injectie. Bij ernstige hypotensie kan bleekheid en cyanose optreden. De
extreme vasodilatatie leidt tot hypotensie (SBP < 90­95 mmHg) en tachycardie.
De capillaire permeabiliteit kan sterk zijn toegenomen, leidend tot intravasculaire
ondervulling. Tachypnoe. Cave: bij onderzoek van de longen inspiratoire
stridor en bronchospasme.
Laboratoriumonderzoek
Bloedgasanalyse, Na, K, creatinine, Hb, leukocyten, differentiatie. Tryptase, histaminemetabolieten.
Aanvullend onderzoek
Bij hypoxemie of respiratoire problemen: X­thorax.
Beleid/behandeling (zie figuur 23.3)
• Bij laryngospasme of respiratoire insufficiëntie: intubatie.
290 ACuTe Boekje INTerNe GeNeeSkuNDe DIVerSe
291