Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
Overzicht van de evidentie
Een ambulante geprotocolleerde twaalfstappenbenadering uitgevoerd door professionals
heeft evenveel effect als een cognitieve gedragstherapie. Berglund (2003) rapporteert over
vier studies, met als uitkomstmaat alcoholconsumptie en een follow-up van tenminste 6
maanden. In de grote gerandomiseerde studie MATCH (project Match, 1996) waarin een
ambulant (3 maanden) twaalfstappen programma werd vergeleken met cognitieve gedragstherapie
en motivatieverhogende interventie, bleek er in de loop van drie jaar geen verschil in
uitkomst wat betreft abstinentie en drinkgedrag. Alle groepen verminderden hun gebruik
drastisch (tot ca 20%). Ook hier was de twaalfstappen benadering tot iets meer abstinenten
maar ook tot iets meer drinken bij de niet-abstinenten.
Ferri e.a. (2006) selecteerden 8 random gecontroleerde studies die de twaalfstappenbenadering
vergeleken met andere interventies, als ambulante of nazorgbehandeling. Zij concluderen
dat niet is aangetoond dat deze interventie een hogere effectiviteit heeft in het bereiken
van abstinentie dan andere interventies. De ernst van de afhankelijkheid was daarbij van
geen invloed, evenmin was er sprake van een verschil in drop-out percentages.
Naar de klinische behandeling waarin de twaalfstappenbenadering een centrale rol speelt
(het Minnesotamodel of Hazelden model), is geen gecontroleerd onderzoek gedaan. Geelen
(2003) geeft een overzicht van de studies. Winters e.a. (2000) stelden in een niet gerandomiseerd
onderzoek vast dat 12-18 jarigen die het programma afmaakten het veel beter deden
dat degenen die het programma niet afmaakten of op de wachtlijst stonden (53% vs. 15-
28% vrijwel abstinent na 12 maanden).
Quimette (1997) en Moos & Finney (1999) rapporteren over een niet gerandomiseerde, maar
grote (N=>3000) Casemix-adjusted studie waarin ze vonden dat alcohol- of drugafhankelijke
patiënten in een 12 stappen programma (klinische opname+ nazorg) na een jaar iets vaker
abstinent waren (25 vs. 18%) maar niet sterker waren verminderd in verslavingsproblemen
en hoeveelheid alcoholgebruik dan patiënten in klinieken die georiënteerd waren op cognitieve
gedragstherapie.
Van belang voor nazorg is wel dat patiënten die langer in nazorg bleven het beter deden dan
degenen die dat niet deden, ongeacht de aard van de nazorg
De twaalfstappenbenadering is, ook voor patiënten met een hoge alcoholafhankelijkheid niet
kosteneffectiever dan cognitieve gedragstherapie (Holder e.a. 2000).
35
Conclusie
Niveau 1
Een behandeling volgens de twaalfstappen benadering, in ambulante of in
klinische vorm, is effectiever dan andere behandelingen.
A1 Berglund e.a. 2003, par 2.5.7 Ferri e.a. 2006 Quimette (1997);
Moos & Finney ea 1999
40
Overige overwegingen
De twaalfstappenbenadering is deels gebaseerd op zelfovertuiging in van de AA afgeleide
principes. Als zodanig is het niet voor iedereen aantrekkelijk.
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 99