Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
Ook bij onderzoek onder 1684 personen uit de algemene populatie, geheelonthouders en in
ontwenningsklinieken bleek voor mannen de combinatie van CDT en gamma-GT de grootste
nauwkeurigheid (uitgezet als AUC van ROC-curven) te hebben voor het ontdekken van alcoholgebruik
van meer dan 6E per dag in de afgelopen maand. Voor vrouwen was gamma-GT
alleen het meest valide. Maar de sensitiviteit kwam niet boven de 75% uit (Chen 2003).
Conclusie
Niveau 1
Laboratoriumonderzoek van gamma-GT, MCV en CDT (koolhydraat deficiënt
transferrine) geeft geen definitief uitsluitsel over de aanwezigheid van overmatig
alcoholgebruik. De combinatie van CDT en gamma-GT heeft realtief de grootste
voorspellende waarde.
A1 Koch 2004
A2 Aertgeerts 2001 Alte 2004,
B Van Pelt 1997, Meerkerk 1999, Chen 2003
10
15
Laboratoriumtesten en het beloop van alcoholgebruik
Indien een afwijkende laboratoriumwaarde gevonden is, kan het effect van verminderde alcoholconsumptie
zichtbaar worden bij herhalen van de bepaling. Bij staken van het alcoholgebruik
daalt een verhoogde gamma-GT waarde in twee weken tot de helft en normaliseert
na ongeveer 5 weken. Indien een verhoogde gamma-GT is gevonden kan een herhaalde
bepaling nuttig zijn om het effect van het minderen of stoppen te vervolgen. Andere laboratoriumbepalingen
zoals het CDT lenen zich hier minder voor (Meerkerk 1999).
Conclusie
Niveau 3
Een afwijkende waarde van gamma-GT biedt de mogelijkheid om vermindering
of stoppen van alcoholgebruik te monitoren.
B Meerkerk, 1999
20
25
30
Diagnostiek van acuut overmatig alcoholgebruik op de eerste hulp
Een gepoold onderzoek onder 44 eerstehulp-afdelingen in 16 landen (n=11536), wees uit dat
bij 24% van de patiënten sprake was van excessief alcoholgebruik op basis van het bloedalcoholpromillage
gemeten in de uitademingslucht en bij 30% op basis van vragenlijstonderzoek
(Cherpitel, 2005). Het criterium voor alcoholgebruik was streng: enig gebruik binnen 6
uur voor het ongeval.
In een prospectief onderzoek bij 349 eerstehulpbezoekers (16-49 jaar) met een trauma werd
bij 68% een verhoogd alcoholpromillage in bloed of uitademingslucht gevonden (het criterium
was schadelijk drinken). Deze bepaling gaf ook de betrouwbaarste resultaten vergeleken met
gamma-GT, MCV en CDT. De sensitiviteit van de bepaling van het alcoholpromillage was
68% (95 BI 61-73%), specificiteit 94% (95% BI 87-97%) en de PVW was 96% ( 95% BI 92-
98%). Op grond van dit hoge percentage adviseren de auteurs om bij traumapatiënten het
alcoholgehalte in bloed of uitademingslucht te meten (Savola 2004).
Onder de 1611 patiënten die een eerste hulp bezochten vanwege traumata gedurende een
jaar bleek dat 27% van de mannen en 8% van de vrouwen verhoogde alcoholspiegels in het
bloed hadden, en tevens 6,3% van de mannen en 3,5% van de vrouwen wisselende spiegels
52 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007