Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

HOOFDSTUK 14: VOORSTELLEN VOOR WETENSCHAPPELIJK ON-
DERZOEK
5
10
15
20
25
30
35
40
Onderstaande tekst is gebaseerd op de APA-richtlijn over middelenmisbruik. Waar nodig en
zinvol is de tekst uit die richtlijn aangepast aan de Nederlandse situatie en aan de focus van
deze richtlijn: alcoholmisbruik en –afhankelijkheid.
Hoewel er al veel kennis is verzameld over alcoholmisbruik en –afhankelijkheid, zou ons
begrip van deze stoornis en van de behandeling ervan sterk verbeterd kunnen worden door
verder wetenschappelijk onderzoek.
Eén groot onderzoeksgebied betreft het in kaart brengen van de vele factoren die van in-
vloed zijn op de ontwikkeling, uitingsvormen, klinisch beloop en prognose van deze stoornis.
Het gaat daarbij om ontwikkelings-, biologische, cognitieve en socioculturele factoren, maar
ook om de invloed van het op jonge leeftijd experimenteren met middelenmisbruik en de
effecten van psychische comorbide stoornissen dan wel de algemene gezondheidstoestand
van individuen.
Gegeven het grote aantal patiënten met psychische comorbiditeit is verbetering van de dia-
gnostiek noodzakelijk. Daarbij zal specifiek aandacht moeten worden geschonken aan de
etiologie (waaronder neurologische en genetische aspecten) van de samenhang tussen
middelenmisbruik en andere vormen van psychopathologie.
Zoals hierboven aangegeven is onderzoek naar genen van belang om de erfelijke factoren
van alcoholmisbruik en –afhankelijkheid verder te verklaren. Genetische factoren kunnen
ook licht werpen op risico en beschermende factoren met betrekking tot de ontwikkeling en
uitingsvormen van middelenmisbruik. Als dergelijk onderzoek in samenhang wordt gebracht
met andere vormen van onderzoek, zoals epidemiologische studies, dan kan dat zeer be-
hulpzaam zijn bij het identificeren van factoren die de kwetsbaarheid voor middelenmisbruik
beïnvloeden.
Een ander onderwerp dat verder onderzoek behoeft is het effect van alcoholmisbruik en –
afhankelijkheid op de korte en op de lange termijn. Het gaat daarbij om de invloed op orga-
nen, hart/vaat- en zenuwstelsel, maar ook om de invloed van alcoholgebruik op de foe-
tus/ongeboren kind. Beeldvormende technieken kunnen hierbij zeer behulpzaam zijn. Daar-
bij dient ook aandacht te worden geschonken aan het beloop (schade en/of duur van het
herstel) na stoppen van het misbruik van alcohol.
Zo goed als elk onderdeel van de behandeling van alcoholmisbruik en –afhankelijkheid biedt
kansen voor verder onderzoek en verbetering van de kwaliteit van zorg (voorgaande zin
leest niet goed). Er is behoefte aan kennis met betrekking tot de keuze voor de behandelset-
ting, die past bij de individuele patiënt. De mogelijk toegevoegde waarde van specifieke be-
handelsettings voor specifieke stoornissen dient onderzocht te worden. Onderwerpen voor
onderzoek naar effectiviteit en/of kosteneffectiviteit kunnen zich richten op de behandelset-
ting, de specifieke onderdelen van het behandelaanbod, de organisatorische aspecten van
de behandelprogramma’s of de kenmerken van de patiëntenpopulaties waarop de behande-
ling zich richt.
Een belangrijk onderwerp van onderzoek vormt de behandeling van intoxicatie en onthou-
dingssymptomen. Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar effecten van medicamenteuze
220 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007