Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
Intramurale verslavingszorg
Er zijn geen recente landelijke gegevens over de hulpvraag bij de intramurale verslavingszorg.
Het oude registratiesysteem PiGGz registreerde in 1996 bijna 6200 opnames in verband
met alcoholproblemen in verslavingsklinieken en op de verslavingsafdelingen van algemene
psychiatrische ziekenhuizen. Alcoholafhankelijkheid was de hoofddiagnose in 84%
van de opnames. 10% vond plaats wegens alcoholmisbruik en 6% wegens alcoholpsychose,
waaronder het syndroom van Korsakov.
10
15
20
25
30
35
40
45
Algemene ziekenhuizen
In 2003 vonden er 4501 opnames in een algemeen ziekenhuis plaats met een alcoholaandoening
als hoofddiagnose (NDM, 2006). Alcoholmisbruik was de meest vóórkomende diagnose
(30%), gevolgd door alcoholische leverziekte (29%), alcoholafhankelijkheid (16%),
intoxicatie en toxische gevolgen van alcohol (14%) en alcoholpsychosen (9%). Het aantal
klinische opnames in algemene ziekenhuizen met als hoofddiagnose een aan alcohol gerelateerde
aandoening, is van 1995 tot 2004 met ruim een kwart (27%) gestegen. Van de periode
2003-2004 ging het om een toename van 6%.
Alcoholproblematiek wordt veel vaker als nevendiagnose gesteld (NDM, 2006). In 2004
stonden er 11.991 alcohol gerelateerde nevendiagnoses geregistreerd. In 47%t van de gevallen
betrof het alcoholmisbruik, gevolgd door alcoholafhankelijkheid (24%), alcoholische
leverziekte (14%), intoxicaties en toxische gevolgen van alcohol (7%) en alcoholpsychosen
(6%). Hoofddiagnoses waren ongevallen (anders dan vergiftigingen, 30%) spijsverteringsstoornissen
(17%), vergiftiging (13%), ziekten van hart- en vaatstelsel (7%), ziekten/symptomen
van de luchtwegen (5%) en psychosen (3%). Tussen 1995 en 2004 steeg
het aantal klinische opnames met alcoholgerelateerde aandoeningen als nevendiagnoses
van 8.677 naar 11.991, een toename van 38%. Van 2003 naar 2004 ging het om een toename
van 10%.
Geestelijke gezondheidszorg
Over het voorkomen van stoornissen in het gebruik van alcohol bij patiënten in de GGZ is
nog maar weinig bekend. In de ambulante GGZ variëert de prevalentie van DSM-II-R stoornissen
in het gebruik van alcohol tussen de 11% en 17% (Van Limbeek e.a., 1999, Fouwels
e.a., 2001), terwijl er in een onderzoek onder psychiatrische patiënten op een gesloten afdeling
bij ongeveer 15% sprake was van een stoornis in het gebruik van alcohol volgens DSM
IV (Ronhaar en Timmerman, 1997).
Literatuur:
• Land H van ’t, Ruiter C de, Berg M van den, Schoemaker, C. (2005) Brancherapport CGZ-MZ 2000-
2004. Den Haag: VWS.
• Monshouwer, K. van Dorsselaer S. Gorter, A. Verdurmen, J., Vollebergh, W. (2004) Jeugd en riskant
gedrag. Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek 2003. Trimbos-instituut: Utrecht.
• NDM, 2006.
• Ouwehand, AW, Mol, A, Kijpers, WGT, Boozajer Flaes, S. (2006) Kerncijfers Verslavingszorg 2005,
Landelijk alcohol en drugs informatiesysteem. Stichting Informatie Voorziening Zorg: Houten.
• Verdurmen, J., K. Monshouwer, S. van Dorsselaer & R. de Graaf (2003). Bovenmatig drinken in Nederland.
Uitkomsten van de 'Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Achtergrondstudie
Nationale Drugmonitor NDM. Utrecht: Bureau NDM.
32 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007