Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
optreden aspiratie pneumonie, rhabdomyolyse, een gestoorde temperatuurregulatie, hypo-
tensie, coma en hartritmestoornissen met als doodsoorzaak vaak ventrikelfibrilleren. Ook
kunnen er convulsies optreden. De elektrolytstoornissen bestaan uit verlaging van het serum
kalium, natrium, calcium, magnesium, fosfaat en chloor. De elektrolytstoornissen nemen toe
door braken en diarree. De hypoglycemie is het gevolg van een remming van de gluconeo-
genese. De ketoacidose is waarschijnlijk vooral het gevolg van een geremde vetzuuroxidatie
en wordt gekenmerkt door een grote aniongap en een verhoogde concentratie van betahy-
droxyboterzuur. Omdat er vaak ook sprake is van een matig verhoogd lactaat dient men het
gelijktijdig bestaan van orgaan ischemie uit te sluiten. Voor de differentiaal diagnose tussen
alcoholische en diabetische ketoacidose is het bloedsuikergehalte van belang. Het is niet of
slechts zeer matig verhoogd bij de alcohol intoxicatie terwijl het sterk verhoogde bloedsuiker
kenmerkend is voor de diabetische ketoacidose. Gebrek aan voedsel, braken en dehydratie
kunnen een bijdrage leveren aan de alcoholische ketoacidose (1). Vanuit post-mortaal onderzoek
zijn er aanwijzingen dat de diagnose vaak wordt gemist en dat aan de doodsoorzaak
van alcoholisten thuis vaak een ketoacidose ten grondslag kan liggen (2).
De behandeling van de acute alcoholintoxicatie bestaat meestal uit het tot bedaren brengen
van de geagiteerde patiënt. Eventueel kan hierbij gebruik gemaakt worden van kortwerkende
benzodiazepines zoals lorazepam. Maaghevelen kan worden toegepast bij een recente
hoge alcoholinname. Hierbij moet men oppassen geen aspiratiepneumonie te veroorzaken.
Elektrolytstoornissen kunnen worden gecorrigeerd door intraveneuze toediening van elektrolytoplossingen.
De alcoholische ketoacidose corrigeert zich meestal vanzelf. Het geven van
intraveneus bicarbonaat is meestal niet nodig, veroorzaakt een extra volumebelasting en
een te snelle correctie kan aanleiding geven tot hartritmestoornissen. Ademhalingsdepressie
noopt soms tot beademing. Hierbij moet de patiënt dan wel eerst adequaat gesedeerd worden.
De onderkoelde patiënt dient te worden opgewarmd. Eenvoudige maatregelen zijn
hierbij vaak voldoende.
Conclusie
Niveau 4
Bij de acute alcoholintoxicatie moet men vooral bedacht zijn op stoornissen van
ademhaling, circulatie en bewustzijn en de therapie moet er op gericht zijn deze
te corrigeren. Onderkoeling, hypoglycemiën en elektrolytstoornissen dienen
eveneens gecorrigeerd te worden.
D Hobbs, 1996 (3); Neumann, 2003 (4)
30
35
40
Peritoneaal dialyse of hemodialyse
Alcoholpromillages van meer dan 5 promille (5 g/l) zijn levensgevaarlijk en hierbij kan men
behandeling met peritoneaal of hemodialyse overwegen. Alcohol kan als klein molecuul ge-
makkelijk uit het bloed weggedialyseerd worden. Omdat alcohol volgens een nulde-orde
kinetiek uit het bloed verdwijnt (elk uur een zelfde hoeveelheid van 1,2-3,9 mg/l onafhanke-
lijk van de bloed alcohol concentratie) kan het lang duren voordat bij dit soort hoge alcohol-
spiegels een niet-toxisch niveau bereikt is. Men kan door dialyse de tijdsduur van de meta-
bole en sederende effecten van de alcoholintoxicatie verkorten met een factor 4. Bij kinderen
zou de spontane klaring van alcohol niet veel verschillen van de klaring door middel van
peritoneaal dialyse (Woelfel, 1992) (5) . De literatuur met betrekking tot peritoneaal en he-
modialyse bij alcohol intoxicatie bestaat voornamelijk uit casuïstiek (Morgan, 1995) (6). Deze
210 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007