Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

Conclusie
Niveau 2
Genetische factoren spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van alcoholische
levercirrose.
B Reed 1996; Grove 2000; Grove 1997
5
10
15
Bestaat er minder risicovol excessief alcoholgebruik?
Er is veel epidemiologisch onderzoek gedaan naar omgevingsfactoren. De relatie tussen het
type alcohol en het risico op levercirrose is in verschillende studies onderzocht. In een
Deense studie werden 30,000 personen gedurende 400,000 manjaren (13.6 jaar) gevolgd.
Via questionnaires werd het alcoholgebruik en het type alcohol geïnventariseerd. Terwijl het
risico op levercirrose bij gebruik van meer dan 5 alcoholische consumpties per dag (> 50
gram alcohol/dag) 14-20 maal verhoogd was, was het risico bij mensen die wijn dronken 0,3-
0,4 maal dat van de groep die geen wijn gebruikte (Becker 1996) (25). Kerr e.a. toonden aan
dat patiënten met alcoholische levercirrose eerder overlijden als hun ziekte te wijten is aan
overmatig gebruik van gedestilleerde dranken dan aan consumptie van bier en wijn (Kerr
2000) (26).
Conclusie
Niveau 3
Overmatig gebruik van gedestilleerde drank gaat mogelijk met een hoger
risico op levercirrose gepaard dan overmatig gebruik van bier en wijn.
B Kerr 2000
20
25
30
35
Is het risico op levercirrose bij overmatig alcoholgebruik tijdens de maaltijden kleiner dat bij
alcoholgebruik buiten maaltijden om?
De eerder genoemde Dionysos studie laat zien dat alcohol genuttigd tijdens maaltijden minder
risico’s oplevert dan alcoholgebruik buiten de maaltijden om (Bellentani 1997) (14). Tevens
lijkt de aard van het voedselpatroon een rol te spelen. Een case-control studie, uitgevoerd
in midden Italië, toont aan dat het gebruik van vetrijke, koolhydraat- en eiwitarme voeding,
in combinatie met overmatig alcoholgebruik, een extra risico oplevert (Corrao 1995)
(27). Ook een hoge inname van vitamine A of ijzer bij matig alcoholgebruik (< 50 gram alcohol/dag)
was geassocieerd met een hoger risico voor levercirrose terwijl een hoge inname
van vitamine B2 of B12 bij patiënten met een hoog alcoholgebruik (>50 gram alcohol/dag)
een matig beschermend effect had (Corrao 1998) (28). In een case-control studie bij 259
patiënten en 416 controles, uitgevoerd bij 19 Italiaanse ziekenhuizen, konden deze auteurs
aantonen dat het risico op levercirrose bij patiënten die meer dan 50 gram alcohol/dag gebruikten
toenam als het voedingspatroon relatief meer dierlijke producten dan fruit en groente
bevatte (Corrao 2004) (29).
Verschillende studies geven aan dat koffie mogelijk een beschermend effect heeft. Bij patienten
die meer dan 100 gram alcohol/dag gebruikten was het risico op levercirrose bij koffiegebruikers
de helft van het risico bij personen die geen koffie dronken (Corrao 1994) (30).
Dit beschermend effect van koffie wordt bevestigd in een cohort studie waarbij aangetoond
wordt dat het relatieve risico op overlijden bij patiënten met alcoholische levercirrose bij kof-
160 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007