Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5<br />
10<br />
Het glutam<strong>in</strong>erge systeem draagt waarschijnlijk ook <strong>in</strong> belangrijke mate bij aan de langetermijnschade<br />
door alcoholmisbruik. De ernst van deze schade is evenredig aan de hevigheid<br />
en de frequentie van de alcoholonttrekk<strong>in</strong>gen (Duka 2004[15]). De chronisch dempende effecten<br />
van alcohol leiden tot een compensatoire upregulatie van de glutam<strong>in</strong>erge NMDAreceptoren,<br />
die pas <strong>in</strong> het verloop van meerdere dagen teruggedraaid kan worden. Na een<br />
plotsel<strong>in</strong>ge alcoholonttrekk<strong>in</strong>g komen daarom via het NMDA-receptor-kanaal-complex dagenlang<br />
te veel calciumionen de neuronen b<strong>in</strong>nen. Door toxisch hoge calciumconcentraties<br />
wordt een zelfdestructieproces <strong>in</strong> gang gezet (excitotoxiciteit) dat e<strong>in</strong>digt met een necrotisch<br />
verval van de aangedane neuronen (Harper 2005[5]).<br />
c. Gevolgen met onbekende genese<br />
15<br />
20<br />
25<br />
Psychotische stoornissen door alcohol<br />
Bij circa 3% van de chronische alcoholisten ontstaan halluc<strong>in</strong>aties, meestal auditief, en/of<br />
wanen, vaak met ziekelijk achterdochtige <strong>in</strong>houd (achtervolg<strong>in</strong>g, ontrouw, benadel<strong>in</strong>g). In 5-<br />
10% van bijna 200 beschreven gevallen hielden de psychotische stoornissen aan na 6<br />
maanden abst<strong>in</strong>entie, mogelijk door onderliggende psychopathologie (Benedetti 1952[16]<br />
Victor 1958[17]).<br />
De behandel<strong>in</strong>g is bij voorkeur kl<strong>in</strong>isch, met antipsychotische medicatie, die <strong>in</strong> de meeste<br />
gevallen na enkele maanden kan worden uitgeslopen. Hernieuwd alcoholmisbruik leidt niet<br />
zelden tot recidieven.<br />
Stemm<strong>in</strong>gs- en angststoornissen door alcohol<br />
De meeste chronische alcoholisten hebben wisselend ernstige angst- en depressieve<br />
klachten, die grotendeels spontaan herstellen na 1-4 weken abst<strong>in</strong>entie (Schuckit 2005[18]).<br />
Zie verder het hoofdstuk over “de betekenis van comorbiditeit” <strong>in</strong> deze <strong>richtlijn</strong> (pag xx-xx).<br />
2. Indirecte effecten van alcoholmisbruik<br />
30<br />
35<br />
40<br />
45<br />
a. Gevolgen van thiam<strong>in</strong>egebrek<br />
In geïndustrialiseerde landen is 90% van de gevallen van thiam<strong>in</strong>edeficiëntie geassocieerd<br />
met alcoholmisbruik (Thomson, 2000[19]; S<strong>in</strong>gleton en Mart<strong>in</strong>, 2001[20]). En er zijn aanwijz<strong>in</strong>gen<br />
dat 30-80% van de chronische alcoholisten lijdt aan een thiam<strong>in</strong>edeficiëntie (Hoyumpa,<br />
1980[21]; Morgan, 1982[22]; Thomson et al., 1987[23]; Thallaksen et al. 1992[24]; Cook<br />
et al. 1998[25]). In de afgelopen decennia zijn vele verklar<strong>in</strong>gen gevonden voor deze associatie.<br />
Het is gebleken dat alcoholmisbruik leidt tot (1) een verm<strong>in</strong>derd gebruik van thiam<strong>in</strong>ehoudende<br />
levensmiddelen, (2) tot een verm<strong>in</strong>derde resorptie van thiam<strong>in</strong>e vanuit het spijsverter<strong>in</strong>gskanaal,<br />
(3) tot een verm<strong>in</strong>derde thiam<strong>in</strong>e-utilisatie, (4) tot een verm<strong>in</strong>derde opslag<br />
van thiam<strong>in</strong>e, (5) tot een toegenomen verlies van thiam<strong>in</strong>e en (6) tot een toegenomen verbruik<br />
van thiam<strong>in</strong>e. De kans op thiam<strong>in</strong>eresorptiestoornissen is verder vergroot bij foliumzuurgebrek<br />
(S<strong>in</strong>gleton en Mart<strong>in</strong> 2001[20], Mart<strong>in</strong> en S<strong>in</strong>gleton 2003[26]).<br />
De bij alcoholisten optredende thiam<strong>in</strong>edeficiënties zijn meestal mild, maar een ernstig gebrek<br />
aan thiam<strong>in</strong>e komt <strong>in</strong> moderne geïndustrialiseerde landen veel vaker voor dan verwacht<br />
wordt op basis van het aantal kl<strong>in</strong>ische diagnosen van een Wernicke-encephalopathie. Cook<br />
et al[25] (1998) geven een overzicht van 11 gepubliceerde studies met <strong>in</strong> totaal 39.712 ob-<br />
142 <strong>Concept</strong> multidiscipl<strong>in</strong>iare <strong>richtlijn</strong> stoornissen <strong>in</strong> het gebruik van alcohol, 2007