Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
35
40
45
• Rehm J., C. T. Sempos and M. Trevisan. Average volume of alcohol consumption, patterns of drinking
and risk of coronary heart disease – a review. Journal of Cardiovascular Risk 2003, 10:15–20
• Spies CD, Sander M, Stangl K. et al. Effects of alcohol on the heart. Current Opinion in Critical Care
2001; 7: 337-343.
• Tolstrup J, Jensen MK, Tjonneland A, Overvad K, Mukamal KJ, Gronbaek M. Prospective study of alcohol
drinking patterns and coronary heart disease in women and men. BMJ. 2006 May
27;332(7552):1244-8. Epub 2006 May 3.
Alcohol, type 2 diabetes mellitus en hypoglycemie
Inleiding
Diabetes mellitus, suikerziekte, is een aandoening waarbij de bloedspiegels van glucose
abnormaal hoog zijn door een absoluut (type 1) of relatief tekort aan insuline (type 2). Type 2
diabetes mellitus, dat veelal begint met afname van de gevoeligheid voor insuline, heeft een
prevalentie van 17 op 1000 en is daarmee verantwoordelijk voor 85% van alle gevallen van
diabetes mellitus. Alcohol heeft directe effecten op het glucosemetabolisme. Daarnaast zijn
er aanwijzingen dat matig alcoholgebruik is geassocieerd met een lagere incidentie van type
2 diabetes mellitus.
Bespreking literatuur
Recent zijn er 2 meta-analysen verschenen (Carlsson 2005, Koppes 2005) over alcohol en
het risico op het ontwikkelen van type 2 diabetes mellitus.
Carlsson (2005) heeft in Medline 25 relevante studies gevonden die waren gepubliceerd
tussen 1988 en 2004. Alleen die studies werden in de meta-analyse betrokken waarin:
• de risico’s voor mannen en vrouwen apart werden geanalyseerd,
• betrouwbaarheidsintervallen van relatieve risico’s werden vermeld, en
• de hoeveelheid alcohol als een continue of dichotome variabele werd gemeten.
Van de 25 gevonden studies bleven er 12 over voor nadere analyse. De meta-analytische
studie verschaft geen informatie over de omvang van de cohorten, de follow-up duur alsme-
de over de leeftijd- en sekseverdeling. Carlsson (2005) berekent uit deze studies een risico-
reductie van 30% (RR = 0,72; 95%-betrouwbaarheidsinterval: 0,67 – 0,77) voor type 2 dia-
betes bij matig drinken, hetgeen wordt gedefinieerd als 5-30 gram alcohol per dag. Er is
geen verschil in risicoreductie naar gelang sekse of etniciteit. Matige drinkers hebben ten
opzichte van geheelonthouders een verminderd risico. Dit beschermend effect bleef ge-
handhaafd na correctie voor potentieel verstorende variabelen zoals leeftijd, body mass in-
dex, roken, lichamelijke activiteit, familiegeschiedenis van diabetes, sociaal-economische
groep en aard van de voeding, en wordt mogelijk verklaard door het feit dat alcohol de insu-
linegevoeligheid bevordert. (Van de Wiel 2004)
Wat het effect van zwaar drinken betreft op het risico van type 2 diabetes kan volgens Carlsson
slechts geconcludeerd worden dat ‘the most consistent finding is that no beneficial effect
can be attributed to high alcohol consumption’.
Koppes (2005) vond in Medline 28 studies die waren gepubliceerd tussen 1966 en 2004. Er
werden 15 prospectieve cohortstudies geïncludeerd omdat in deze studies voor de belang-
rijkste potentieel verstorende variabelen (leeftijd, sekse, roken en lichamelijke activiteit) werd
gecorrigeerd. Koppes’ meta-analyse omvat 11.959 incidente gevallen van type 2 diabetes op
een totaal van 369.862 personen die gemiddeld gedurende 12 jaar werden gevolgd. Het
betreft in alle gevallen volwassenen. 3 studies hebben alleen betrekking op vrouwen, in de
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 201