Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
35
40
juist geassocieerd is met een verlaagd risico op een herseninfarct. Hierbij zouden dezelfde
mechanismen een rol spelen, die het verlaagde risico op een hartinfarct verklaren zoals ef-
fecten op het HDL-cholesterol en remming van ontstekingsreactie in de vaatwand.
Reynolds (2003) heeft een meta-analyse verricht om de relatie tussen alcohol en een be-
roerte bij verschillende niveaus van alcoholgebruik te onderzoeken. Om opgenomen te wor-
den in deze meta-analyse dienden studies aan de volgende criteria te voldoen:
• Het betrof een patiënt-controle of een cohort-onderzoek waarin “totale” beroerte, een
hersenbloeding of een herseninfarct een eindpunt was.
• Rapportage van een relatief risico of odds-ratio en de variantie ervan, of van de data
waarmee deze zijn te berekenen.
• Het alcoholgebruik diende te zijn gekwantificeerd.
• Geheelonthouders fungeerden als referentiegroep.
Van de 53 geïdentificeerde studies werden er 18 geëxcludeerd om bovengenoemde rede-
nen. 19 van de geïncludeerde studies zijn cohort-onderzoeken, de andere 16 betreffen patient-controle
onderzoeken.
Het aantal onderzochte personen in de cohort-onderzoeken varieerde van 1.621 tot
107.137; de follow-up periode varieerde van 4 tot 30 jaar; 11 studies telden alleen mannen,
1 studie alleen vrouwen. In de patiënt-controle onderzoeken varieerde het aantal patiënten
van 89 tot 677; het aantal controlepersonen van 153 tot 1.139. Van de patiënt-controle on-
derzoeken telden er 14 van de 16 zowel mannen als vrouwen; de overige twee bestonden
alleen uit mannen of alleen uit vrouwen. De meeste studies (23 van de 35) werden buiten de
Verenigde Staten uitgevoerd.
De eindpunten waren in de twee onderzoekstypen de volgende:
Tabel: Aantal onderzoeken naar studieontwerp en ziektebeeld
“totale” beroerte Hersenbloeding herseninfarct
Cohort-onderzoek 15 7 7
Patiënt-controle onderzoek 9 5
8
Deze studies verschilden veelal in de gebruikte eenheden voor alcoholgebruik: grammen,
milliliters, consumpties per dag, week of maand. Voor de meta-analyse werden alle eenhe-
den omgerekend naar gram per dag. In alle studies werd de alcoholconsumptie als een ca-
tegorische variabele geclassificeerd. Voor de meta-analyse werd de middenwaarde tussen
onder- en bovengrens van iedere categorie als de gemiddelde alcoholconsumptie in de be-
treffende categorie aangehouden. In de meta-analyse worden vijf niveaus van alcoholge-
bruik onderscheiden: 0, > 0 en < 12, 12 – 23, 24 – 60, > 60 gram per dag.
In de meeste studies werd gecontroleerd voor (potentieel) verstorende variabelen, zoals
leeftijd, hypertensie, body mass index, roken en serumcholestrolgehalte. Informatie over het
soort alcohol werd in de meeste studies niet verschaft.
De resultaten van de meta-analyse zijn kort samengevat:
• Er is een niet-lineaire relatie tussen de omvang van het alcoholgebruik en het risico
op “totale” beroerte. Vergeleken met de referentiegroep van geheelonthouders heb-
ben degenen die dagelijks < 12 gram alcohol nuttigen, een lager (relatief) risico,
namelijk 0,83 (95% betrouwbaarheidsinterval: 0,75 – 0,91). Eerst bij een consumptie
van > 60 gram dagelijks is er sprake van een significant hoger risico: het relatief risi-
co bedraagt 1,64 (95% betrouwbaarheidsinterval: 1,39 – 1,93).
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 195