Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

farmacotherapeutische) in combinatie met interventies gericht op andere problematische
aspecten en interventies gericht op veranderingen in de omgeving van de patiënt.
5
Terugvalpreventie zal niet als specifieke interventie besproken worden. Terugvalpreventie is
een term die in de literatuur over alcoholgerelateerde stoornissen dikwijls verwarring geeft,
doordat het gebruikt wordt voor:
• Alle behandeling met als doel om na een sterk verminderd gebruik of het behalen
van abstinentie de kans op terugval te voorkomen.
• Boostersessies of nazorgsessies ongeacht de inhoud bedoeld om een periode na
voltooiing van een behandeling geleerde kennis en vaardigheden op te frissen.
10
15
20
25
30
35
• Cognitieve training met nadruk op het opsporen, uitdagen en herformuleren van
irrationele en disfunctionele gedachten. Cognitieve training wordt nogal eens uitgevoerd
zonder duidelijk herkenbare toevoeging van gedragsmatige elementen,
dus zonder het oefenen en uitvoeren van nieuw gedrag in de praktijk. Miller en
Wilbourne (2002) geven in hun methodologische analyse van studies naar behandelvormen
aan dat deze behandelinterventie matig effectief is.
• De specifieke terugvalpreventie methode gebaseerd op cognitief gedragstherapeutische
principes, door Marlatt en Gordon (1985) beschreven. Deze terugvalpreventie
identificeert hoog risico situaties voor terugval en koppelt cognitieve
technieken aan diverse gedragsmatige interventies als sociale vaardigheidstraining,
diverse coping vaardigheden en gedragsoefeningen. Terugvalpreventie op
die wijze opgevat kan gezien worden als een combinatiebehandeling en is bewezen
effectief bij alcoholgerelateerde stoornissen, vooral ook in het terugbrengen
van psychosociale problematiek. (Irwin et al., 1999; Shand e.a., 2003).
Een bijzondere vermelding verdient psychotherapie als behandeling. De term psychotherapie
wordt traditioneel gebruikt voor alle vormen van psychologische behandeling gericht op het
individu of de groep. Met de opkomst van de cognitieve gedragstherapie is de betekenis van
de term geleidelijk aan beperkt tot psychodynamische en op groeigerichte vormen van psychologische
behandeling. De term psychotherapie wordt in deze richtlijn dus uitsluitend gebruikt
voor psychologische behandelingen anders dan cognitieve gedragstherapie. Als zodanig
krijgen ze afzonderlijk aandacht in dit hoofdstuk.
In het algemeen geldt dat, evenals bij de psychologische behandeling van andere psychische
stoornissen, ondanks belangrijke verschillen in theoretische achtergrond, de grootte
van de effecten van verschillende psychosociale methodieken niet sterk uiteenloopt (Berglund,
2005). Wel geldt dat bepaalde vormen veel vaker zijn onderzocht en er op grond daarvan
meer evidentie is. Ook zijn er waarschijnlijk verschillen in kosteneffectiviteit. Kortdurende
interventies (zoals motiverende gespreksvoering) zijn goedkoper dan langerdurende en de
deelname aan zelfhelpgroepen is (veel) goedkoper dan door professionals uitgevoerde behandeling.
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 79