Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

More documents

Recommendations

Info

5 10 15 over de optimale dosering en de optimale toedieningsweg. Volgens Jackson en Teece[35] (2004) is oraal toegediend thiamine even effectief is als intraveneus toegediend thiamine. In dit overzichtsartikel werden echter alleen studies geanalyseerd bij niet-verslaafde proefpersonen en bij alcoholisten zonder tekenen van thiaminegebrek, terwijl er sterke aanwijzingen zijn dat bij alcoholisten met de resorptie van thiamine via het spijsverteringskanaal ernstig gestoord kan zijn, vooral wanneer ze aan thiaminegebrek lijden. Thomson[36] (1969) vond tijdens alcoholgebruik een gemiddelde afname van 70% van het thiaminegehalte in het serum en een gemiddelde vermindering van 52% in de totale resorptie bij 30% van de proefpersonen (Thomson 1969[36], 1970 [37] 2000[19]). Als gevolg hiervan leidt een orale dosering van 3 maal daags 100 mg thiamine bij een subgroep van ondervoede alcoholisten tot een resorptie van in totaal 5 mg thiamine per dag of minder. In de (identieke) richtlijnen van Thomson et al[38] (2002) en Lingford-Hughes et al[30] (2004) wordt wel rekening gehouden met resorptiestoornissen van thiamine bij alcoholisten. Op dit moment zijn dit de best onderbouwde richtlijnen. Conclusie Niveau 3 De gastro-intestinale resorptie van thiamine is bij alcoholisten met een thiaminedeficiëntie gestoord. Parenterale of intramusculaire toediening heeft in die situatie daarom de voorkeur. C Thomson 1969[36] Thomson 1970[37]; Thomson 2000[19] 20 Aanbevelingen Bij patiënten met een ernstige stoornis in het gebruik van alcohol, met bewustzijnsveranderingen, cognitieve stoornissen, loopstoornissen of oogbewegingsstoornissen, dient de diagnose Wernicke-encephalopathie te worden overwogen. 25 30 35 Bij een verhoogd risico op een Wernicke-encephalopathie dient gedurende drie tot vijf dagen een behandeling met eenmaal daags 250 mg thiamine i.m. of i.v., in combinatie met (een maal daags oraal) vitamine B-complex forte en 500 mg vitamine C te worden ingezet. Bij verdenking op een Wernicke-encephalopathie dient gedurende drie dagen een behandeling met drie maal daags 500 mg thiamine i.v. (langzaam, in 100 ml fysiologisch zout), in combinatie met (drie maal daags oraal) vitamine B-complex forte en 500 mg vitamine C te worden ingezet. Bij gebrek aan resultaat kan de behandeling na drie dagen worden gestaakt, en moet de diagnose worden heroverwogen. Bij klinische verbetering dient de behandeling na drie dagen te worden voortgezet zoals bij een verhoogd risico is aangegeven. In alle gevallen moet ook diagnostiek worden verricht naar tekorten aan natrium, magnesium en fosfaat en moeten deze worden gecorrigeerd. 40 Syndroom van Korsakov Het Syndroom van Korsakov is een reststoornis na een ernstig thiaminegebrek. Er is sprake van ernstige geheugenstoornissen en executieve stoornissen. (Victor 1989[34]; Kopelman 1995[39]). Twee tot vijf procent van de “ernstige alcoholverslaafden” zou uiteindelijk dit syn- 146 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007
5 10 15 20 25 30 droom ontwikkelen. De enige Nederlandse prevalentiecijfers komen uit een onderzoek dat in 1987 in Den Haag werd verricht: 4,8 per 10.000 inwoners leden aan dit syndroom (Blansjaar et al 1987[40]). Op basis van deze cijfers en andere gegevens wordt geschat dat in Nederland op dit moment tussen de 5.000 en 15.000 Korsakovpatiënten leven. In een meerderheid van de gevallen is in de voorgeschiedenis van Korsakovpatiënten geen Wernicke-encephalopathie te vinden. Mogelijk kan dit syndroom zich ook sluipend ontwikkelen, zonder een voorafgaande, klinisch manifeste Wernicke-encephalopathie. Maar het is ook mogelijk dat de diagnose van een Wernicke-encephalopathie hier gemist is, doordat deze encephalopathie zeer vaak op een atypische en aspecifieke wijze verloopt. In typische gevallen is de diagnose vrij gemakkelijk te stellen, bijvoorbeeld bij alcoholisten met geheugenstoornissen na een doorgemaakte Wernicke-encephalopathie, of bij alcoholisten met zeer ernstige geheugenstoornissen. Omdat actief chronisch alcoholmisbruik ook kan leiden tot vrij forse geheugenproblemen, kan de diagnose in mildere gevallen pas met enige zekerheid gesteld worden na een abstinentieperiode van tenminste een maand. Niet-medicamenteuze behandeling Er zijn in Nederland 6 gespecialiseerde afdelingen voor Korsakovpatiënten. Daarnaast zijn er een groot aantal verpleeghuizen met gespecialiseerde afdelingen (woonvoorzieningen) en er is een Landelijk Platform Korsakov (www.kosakovsyndroom.nl). Behandelprogramma’s voor Korsakovpatiënten rusten op twee peilers: (1) compensatie van geheugenstoornissen door het leren gebruiken van hulpmiddelen en (2) trainingsprogramma’s gericht op het bijbrengen van praktische vaardigheden. De hoofdlijnen van dit type behandelprogramma’s zijn theoretisch goed onderbouwd: Het syndroom van Korsakov wordt gekenmerkt door stoornissen van het expliciete geheugen (nodig voor het opslaan en vasthouden van theoretische kennis en autobiografische herinneringen) en van de centraal executieve functies (nodig voor het plannen en organiseren van complexe handelingen). Het impliciete geheugen(nodig voor het aanleren en vasthouden van praktische vaardigheden) is bij dit syndroom echter niet of nauwelijks aangedaan. De behandelprogramma’s zijn daarom gericht op training via het impliciete geheugen. 35 40 Medicamenteuze behandeling De laesies die het syndroom van Korsakov veroorzaken, bevinden zich vooral rond de derde en de vierde ventrikel van het brein (Victor 1989[34], Kopelman 1995[39]). In of nabij deze laesies lopen diverse banen van neurotransmittersystemen en daarom is er relatief veel onderzoek gedaan naar de behandeling van het syndroom van Korsakov met stoffen die aangrijpen op deze systemen. Hieronder volgt een overzicht van deze studies. Het betreft kleine studies met vaak methodologische tekortkomingen. Case reports, studies met ernstige methodologische problemen en ééndags-interventies zijn niet weergegeven. Tabel: Kenmerken van verschillende studies 1 e Auteur Studieontwerp van ten op- Duur Populatie Mate Interventies Verschil Effectmaat bewijs zichte van placebo McEntee DCO 2 wk 8 Korsak- C D-amfetamine nee testbatterij Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 147
Page 1 and 2:
5 Concept Multidisciplinaire richtl
Page 3:
De in het glossarium vermelde trefw
Page 6 and 7:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 4.2. Wat
Page 11 and 12:
SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP 5 10
Page 13 and 14:
Concept multidiscipliniare richtlij
Page 15 and 16:
Welke instrumenten in de eerste en
Page 17 and 18:
5 10 Eenmalige en kortdurende inter
Page 19 and 20:
5 10 Aangezien het er op lijkt dat
Page 21 and 22:
5 Alcohol en de lever Patiënten me
Page 23 and 24:
5 10 Het verdient aanbeveling om bi
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
5 richtlijn is een document waarin
Page 29 and 30:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 Werkwijze
Page 31 and 32:
* Deze classificatie is alleen van
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 slaafde e
Page 37 and 38:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 - Gematig
Page 39 and 40:
Tabel 1: DSM-IV en ICD-10 diagnosti
Page 41 and 42:
Aanbeveling De DSM-IV classificatie
Page 43 and 44:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 3.5. Wat
Page 45 and 46:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 Rol van d
Page 47 and 48:
5 10 15 20 25 30 35 40 Aanbevelinge
Page 49 and 50:
5 10 • Finney JW, Hahn AC, Moos R
Page 51 and 52:
5 10 15 1998). Daarom zou het beter
Page 53 and 54:
Niveau 3 Er zijn aanwijzingen dat d
Page 55 and 56:
5 10 • Skipsey K, Burleson J, Kra
Page 57 and 58:
5 10 derlandse huisartsenduopraktij
Page 59 and 60:
5 10 15 20 25 30 35 - Bij mensen di
Page 61 and 62:
Tabel 1: Screeningskenmerken voor a
Page 63 and 64:
5 van benzodiazepines. Onder de 60
Page 65 and 66:
HOOFDSTUK 5: MEDICAMENTEUZE BEHANDE
Page 68 and 69:
Niveau 1 Niveau 2 Carbamazepine is
Page 70 and 71:
5 6.6 (betrouwbaarheidsinterval 1.2
Page 72 and 73:
5 10 15 20 25 30 35 40 • Duncan D
Page 75 and 76:
Auteur Mate van bewijs Jaartal Ther
Page 77 and 78:
Niveau 3 Er zijn aanwijzingen dat a
Page 79 and 80:
Auteur Mate van bewijs Jaartal van
Page 81 and 82:
Conclusies Naltrexone is een effect
Page 83 and 84:
5 10 peld aan de veronderstelde far
Page 85 and 86:
5 10 In een gerandomiseerde dubbelb
Page 87 and 88:
5 10 15 20 25 • Chick J, Gough K,
Page 89 and 90:
farmacotherapeutische) in combinati
Page 91 and 92:
5 10 15 20 25 30 35 De effectivitei
Page 93 and 94:
Conclusie Niveau 3 Er zijn aanwijzi
Page 95 and 96:
5 10 re afname van 51 gr alcohol pe
Page 97 and 98:
Conclusie Niveau 1 Cognitieve gedra
Page 99 and 100:
Conclusies Niveau 1 Het aanleren va
Page 101 and 102:
5 Een vaker onderzochte variant (Ro
Page 103 and 104:
5 10 15 20 Aanbeveling Alleen in ge
Page 105 and 106: 5 10 15 20 In een later artikel tek
Page 107 and 108: 5 10 15 20 25 30 35 40 • Miller,
Page 109 and 110: 5 10 15 20 25 30 Overzicht van de e
Page 111 and 112: 5 Literatuur • Miller, William R.
Page 113 and 114: Concept multidiscipliniare richtlij
Page 115 and 116: 5 10 15 20 25 30 deze studie geen e
Page 117 and 118: het totale behandelpakket . Er zijn
Page 119 and 120: 5 10 15 20 25 depressie met antidep
Page 121 and 122: 5 10 placebo. De PTSS patiënten ve
Page 123 and 124: Conclusie Niveau 3 Het lijkt erop d
Page 125 and 126: 5 204 dossiers van bipolaire patië
Page 127 and 128: 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 • Jo
Page 129 and 130: 5 10 15 20 25 30 35 40 45 reden was
Page 131 and 132: 5 10 15 20 het CBR bestuurders die
Page 133 and 134: Conclusie Niveau 3 Justitieel opgel
Page 135 and 136: Concept multidiscipliniare richtlij
Page 137 and 138: wordt ook in de studie van Richmond
Page 140 and 141: Evidence tabel: effectiviteit van i
Page 142 and 143: HOOFDSTUK 11: COMPLEMENTAIRE EN ALT
Page 144 and 145: 5 10 15 20 25 30 dies bestaan scoor
Page 146 and 147: HOOFDSTUK 12: OORZAKEN VAN EN RISIC
Page 148 and 149: 5 10 15 20 25 30 ingrepen. Hetgeen
Page 150 and 151: 1. Directe effecten van alcoholmisb
Page 152 and 153: 5 10 Het glutaminerge systeem draag
Page 154 and 155: 5 10 ducties. Bij gemiddeld 1-2% va
Page 158 and 159: 1980 ovpat clonidine methysergide p
Page 160 and 161: op vier grotere onderzoeken, uitgev
Page 162 and 163: 5 10 Bij alcoholverslaafden ontwikk
Page 164 and 165: 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 • No
Page 166 and 167: 5 10 15 20 vergrote milt en ascites
Page 168 and 169: 5 10 15 20 25 30 nen bij meer dan 8
Page 170 and 171: Conclusie Niveau 2 Genetische facto
Page 172 and 173: 5 10 15 Cochrane analyse van 15 ger
Page 174 and 175: Tverdal 2003 Cohort studie, doodsoo
Page 176 and 177: 5 10 15 20 25 van >= 32 was de mort
Page 178 and 179: Eiwitrijke, energierijke voeding wo
Page 180: 5 verzadiging waren in de groep die
Page 202 and 203: (Functionele)Teratogeniciteit: Bloo
Page 204 and 205: 5 10 15 meisjes, in Nederland, waar
Page 206 and 207:
5 10 15 20 25 30 35 40 • Het verb
Page 208:
Door middel van een meta-analyse he
Page 211 and 212:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 • Rehm
Page 213:
5 10 15 20 (b.v. na vasten) een te
Page 216 and 217:
5 10 15 20 25 Friedländer-pneumoni
Page 218 and 219:
Tabel: Relatieve risico’s voor ve
Page 220 and 221:
5 10 15 20 25 optreden aspiratie pn
Page 222 and 223:
HOOFDSTUK 13: DE ROL VAN DE HUISART
Page 224 and 225:
Conclusies Korte interventies bij m
Page 226:
5 10 15 20 25 30 35 40 45 Aanbeveli
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
5 10 15 20 25 behandeling hiervan,
Page 233 and 234:
Conclusies Niveau 3 Een richtlijn w
Page 235 and 236:
5 10 15 20 25 15.2 Kernaanbevelinge
Page 237 and 238:
5 10 15 20 25 30 Kernaanbeveling 11
Page 240 and 241:
(overeenkomend met ca. 10 gram pure
Page 242 and 243:
5 10 15 20 25 30 biopsychosociale (
show all

Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?