Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
Friedländer-pneumonie door Klebsiella bij alcoholici, waarover in leerboeken wordt gespro-
ken. Slechts één patiënt-controle-onderzoek werd gevonden over longtuberculose en alcoholgebruik
(Selassie, 2005). Over de mogelijke invloed van alcohol op de incidentie van
bronchitis (Suadicani, 2001) en verkoudheid (Takkouche, 2002) is van ieder één onderzoek
gevonden.
Baik (2000) beschrijft een prospectief cohortonderzoek met een gemiddelde follow-up duur
van 6 jaar, naar het effect van levensstijl, waaronder alcoholgebruik, op de incidentie van
pneumonie. Deze cohortstudie was opgebouwd uit 2 andere cohorten, nl. één voor manne-
lijke (n=26429) en één voor vrouwelijke (n=78062) werknemers in de gezondheidszorg. Een
alcoholgebruik tot 30g/dag had geen effect op de incidentie van thuis verworven pneumonie.
Er was ook geen trend bij opklimmend gebruik. Selectief verlies bij de follow-up is niet be-
schreven. De ernst van de pneumonie wordt ook niet aangegeven. Gebruik van grotere hoe-
veelheden alcohol is niet onderzocht. In dit cohort gebruikte slechts 0.1% van alle deelne-
mers >100g (mannen) of >80g (vrouwen) per dag.
Tabel: Relatieve risico’s voor penumonie in relatie tot mate van alcoholgebruik
Aantal gram alcohol per Relatieve risico voor pneumonie in multivariate
analyse
dag
95%-betrouwbaarheidsinterval
0
0.1-5
5.1-10
10.1-15
15.1-30
>30
1.00
0.91
0.89
1.20
1.02
1.17
nvt
0.71-1.18
0.58-1.38
0.72-1.98
0.50-2.10
0.43-3.19
Een patiënt-controle-onderzoek van 89 patiënten met evenveel gematchte controles van
Ruiz (1999) concludeert dat iemand met een alcoholgebruik ≥80 g/dag gedurende minstens
een jaar voorafgaande aan een pneumonie, een verhoogd risico loopt op opname op een
afdeling intensieve zorg. De meest voor de hand liggende confounder, nl. opname-bias, zoals
mogelijke late presentatie, is echter onvoldoende belicht door de auteurs.
Tabel: Risico op intensive care opname na ziekenhuisopname voor pneumonie in relatie tot
mate van alcoholgebruik
Risico op intensive care opname na ziekenhuisopname voor pneumonie, bij personen met actuele
alcoholabusus ≥80 g/dag gedurende minstens een jaar, ten opzichte van gematchte controles
Gecorrigeerde oddsratio
95% betrouwbaarheidsinterval
3,4 1,3 – 9,5
30
35
Boots (2005) bestudeerde de mortaliteit van pneumonie op een afdeling intensieve zorg in
relatie tot alcoholgebruik. Daarbij gebruiken zij uitsluitend de term ‘alcoholisme’ zonder uitleg
over duur of hoeveelheid van alcoholgebruik. Er werd onderscheid gemaakt werd tussen
thuis (n=228), in het ziekenhuis (n=114) en tijdens beademing verworven pneumonie (VAP;
n=134). De controle-groep bestond uit patiënten zonder pneumonie die >48 uur beademd
werden. Er was een significant hogere mortaliteit bij alcoholisten in de VAP-groep. Helaas
zijn er geen gegevens over de mortaliteit bij de andere subgroepen noch bij de totale groep
van pneumonie-patiënten. Voor comorbiditeit wordt gecorrigeerd, maar voor voedingstoestand,
sociale status en eventuele selectie voor de intensive care afdeling niet.
206 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007